Answers to Prof Sarjit Singh - Tejwant Kawaljit Singh

ਪ੍ਰੋ ਸਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਲੇਖ ਪੜਿਆ ਤੇ ਪਢ਼ ਕੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਖੋਜ ਏਸ ਹਦ ਤਕ ਘਟੀਆ ਤੇ ਤਥ ਹੀਣ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕੁਛ ਲਿਖਣ ਹੀ ਲੱਗੇ ਸੀ ਤਾਂ ਘਟੋ ਘਟ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਤਾਂ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਤਾਂ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਗਿਆਂ ਮੇਹਨਤ ਤੇ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ। ਇਕ ਗਲ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਲੇਖ ਤੋਂ ਡੁਲ ਡੁਲ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ ਕੇ ਨਾ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਗਿਆਂ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ । ਚਲੋ ਕੋਈ ਗਲ ਨਹੀਂ, ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਦਲੀਲ ਦੇਵਾਂਗਾ ਤਾਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਤਤ ਗਿਆਨ ਦਾ ਝਲਕਾਰਾ ਸਬ ਨੂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇ । ਆਪ ਜੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋ :

"ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਜੀਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਡਾਕਟਰ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ ਨੇ ਆਪਨੇ “ਪੀ. ਐੱਚ. ਡੀ.” ਦੇ ਥੀਸਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਤੁਅੱਲਕ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਝਗੜੇ ਦੀ ਮੋਢੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਜੀਉਂਦੀਆਂ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਅਤੇ ਮਨੋਰਥ ਹੈ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਭੰਬਲ ਭੂਸੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਰਖਣਾ ਅਤੇ ਆਪੋ ਵਿਚੀ ਲੜਾਉਣਾ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸਾਡਾ ਯਤਨ ਹੈ ਕਿ ਤਰਕ ਅਤੇ ਦਲੀਲ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਕਿ ਖੋਜ ਤੋਂ ਉਪਜੇ ਤੱਥ ਕੀ ਫੇਸਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੌਹ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਨਾ ਗੁਰਸਿਖਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਫਰਜ ਹੀ ਨਹੀੰ ਸਗੌਂ ਇਸ ਝਗੜੇ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਮੁਕਾਉਣਾ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਦਾ ਲਈ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੇਸਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।"

ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ ਜੱਗੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਅਸਰ ਲੈ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿਸੇ ਖੋਜਾਰਥੀ ਦਾ ਕਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਜੱਗੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਮ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਇਸੇ ਗਲ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਨਾਮ ਤੇ ਟੀਕਾ ਤਾਂ ਜਾਗੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਲਿਆ ਹੈ ਪਰ ਓਸ ਟੀਕੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿਚ ਜੋ ਜੱਗੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੀਚਾਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੀ ਬਾਨੀ ਵਾਸਤੇ ਰਖੇ ਨੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਓਹ ਵੀ ਪਢ਼ ਲੇਂਦੇ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਬੇਈਮਾਨੀ ਨਾ ਝਲਕਦੀ । ਜੱਗੀ ਸਾਹਿਬ ਸਮੇਤ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਿਆਨ ਦੇ ਸਾਰੀ ਬਾਨੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤੀ ਦਸਦੇ ਨੇ ਤੇ ਸਗੋਂ ਚਰਿਤਰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਰਨ ਵੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ । ਬਾਕੀ ਜਿਥੋਂ ਤਕ ਜਗੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੇ ਸਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਤੇ ਸੰਦੇਹ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਓਸ ਦਾ ਉਤਰ ਪ੍ਰੋਫ਼ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਦੇ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਆਪ ਓਹਨਾ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਪਢ਼ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਜੇ ਕੋਈ ਸੰਦੇਹ ਰਹ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਵੀਚਾਰ ਲੈ ਕੇ ਆਵੋ , ਤੇ ਆਪਣੇ ਵੀਚਾਰ ਲੈ ਕੇ ਆਵੋ। ਤੇ ਆਪਣੇ ਵੀਚਾਰਾਂ ਤੇ ਤਥਾਂ ਨਾਲ ਗਲ ਕਰੋ । ਆਪ ਜੀ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰਖਣਾ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਲੇਖ ਕੋਈ ਅਨਪਢ਼ ਵਰਗ ਨਹੀਂ ਪਢ਼ ਰਿਹਾ ਜਿਹਨਾ ਨੇ ਅਖਾਂ ਮੀਤ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਮਗਰ ਲਗ ਤੁਰਨਾ ਹੈ । ਸਬੂਤ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਗਲ ਕਰੋ , ਵਰਨਾ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਨਾ ਸਮਾ ਨਹੀਂ ਕੇ ਏਹੋ ਜਹੇ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਫਿਰੀਏ। ਇਸ ਨੂ ਨਿਜੀ ਹਉਮੇ ਨਾ ਸਮਝਣਾ । ਬਾਕੀ ਰਹੀ ਸਿਖਾਂ ਨੂ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਿਚ ਪਾਓਣ ਦੀ ਗਲ ਇਹ ਆਪ ਬਹਾਲੀ ਭਾਂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ । ਜਜਬਾਤੀ ਹੋ ਕੇ ਝੂਠ ਲਿਖਣ ਨਾਲ ਝੂਠ ਸਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ । ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਦਲੀਲਾਂ ਦਿਤੀਆਂ ਹਨ ਓਹਨਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਸਾਹਿਤ ਜਵਾਬ ਤੋਹਾਨੂ ਮਿਲੇਗਾ ਤੇ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕਿਨੀ ਕੁ ਤਥ ਭਰਪੂਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਤੀ ਹੈ । ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਮੇਤ ਆਪ ਸਾਰੀਆਂ ਬਾਣੀਆ ਨੂ ਰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਕੋਈ ਇਕ ਸਬੂਤ ਵੀ ਚਜ ਦਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੇ , ਸੋ ਚਾਲ ਕੋਣ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ?

"ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਕੱਚੀ ਬਾਣੀ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਲਾਈ ਜਾਏ। ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿੱਚ ਇਹੋ ਜੇਹੀ ਸ਼ਬਦਾਬਲੀ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਧੀਆਂ ਭੇਣਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਤੰਦਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਣਾ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਖੋਜ ਤੋਂ ਉਪਜੇ ਸਿੱਟੇ ਹੇਠਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਆਪ ਜੀ ਪੜੋ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰੋ, ਫੈਸਲਾ ਤੁਸਾਂ ਕਰਨਾ ਹੈ।"

ਆਪ ਜੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਹਣਾ ਚ ਰਹੇ ਹੋ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰ੍ਦੇਵਾਂ, ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ , ਜਦੋਂ ਏਹਦੀ ਰਚਨਾ ਹੋਈ ,ਇਹ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ ਜਾਂ ਆਦਿ ਗਰੰਥ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਨੀ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕਰ ਕੇ ਏਸ ਨੂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿਤੀ । ਜੋ ਗਰੰਥ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਰਚਿਆ ਸੀ , ਓਹ ਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖੁਦ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ । ਆਪ ਜੀ ਅਗੇ ਕਹ ਰਹੇ ਹੋ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਏਹੋ ਜਹੀ ਸ਼ਬ੍ਦਾਵਲੀ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਬੀਬੀਆਂ ਵਿਚ ਬੇਠ ਕੇ ਨਹੀਂ ਪਢ਼ ਸਕਦੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਦਸੋ ਕੇ ਕੁਛ ਸ਼ਬਦ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਮਿਲਾਪ ਦੇ ਆਏ ਨੇ ਜਿਹਨਾ ਦੀ ਸ਼ਬ੍ਦਾਵਲੀ ਆਪ ਜੀ ਵਰਗੇ ਵਿਦਵਾਨ ਬੀਬੀਆਂ ਵਿਚ ਬੇਠ ਕੇ ਨਹੀਂ ਪਢ਼ ਸਕਣਗੇ। ਆਪ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਖੋਜਾਰਥੀ ਦਸਦੇ ਹੋ , ਸੋ ਆਪ ਜੀ ਭਲੀ ਭਾਂਤ ਜਾਣਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕੇ ਮੈਂ ਕਿਸ ਦੀ ਗਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਦੂਜੀ ਗਲ, ਇਹ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਮੂਰਖਤਾ ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਏਸ ਨੂ ਬੀਬੀਆਂ ਵਿਚ ਬੇਠ ਕੇ ਪਢ਼ਨ ਦੀ ਗਲ ਕਰੋਗੇ, ਵੈਸੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਜਾਣ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕੇ ਦਸਮ ਵਿਰੋਧੀ ਜੋ ਇਹੀ ਨਾਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ , ਓਹ ਹੀ ਸਬ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਓਹ ਤੁਕਾਂ ਕਢ ਕਢ ਕੇ ਅਗੇ ਲਿਆਂਦੇ ਨੇ , ਸੋ ਮੈਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿਨਾ ਕੇ ਦਸਮ ਦੀਆਂ ਜਿਨੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂ ਇਤਰਾਜ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ , ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਬਦੋਲਤ ਪਿਛਲੇ ਕੁਛ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਬੀਬੀ ਨੇ ਪਢ਼ ਹੀ ਲਈਆਂ ਨੇ।ਸੋ ਹੁਣ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਕੋਈ ਦਿਕਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ । ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਰੰਥ ਨੂ ਪਢ਼ਨ ਦੀ ਇਕ ਮਰਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਤੇ ਸਿਆਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਓਹ ਮਰਿਆਦਾ ਤਹਿ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਕੋਈ ਵੀ ਪੁਸਤਕ ਜਾਂ ਗਰੰਥ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ , ਓਸ ਨੂ ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਓਸ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿਖਦਾ ਹੈ । ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਜੇ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਈ ਤਾਂ ਚਰਿਤਰ ਕੀ ਸਮਝ ਆਓਨੇ ਨੇ। ਓਹ ਵੀ ਜੋ ਤੀਜੇ ਸਰੋਤੇ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਨੇ । ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਤੇ ਬੋਲੀ ਤੇ ਵੀ ਇਕ ਆਪ ਜਹੇ ਸਜਣ ਸਵਾਮੀ ਦਇਆ ਨੰਦ ਸੁਰਸਵਤੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿੰਤੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕੇ ਏਸ ਗਰੰਥ ਦੀ ਬੋਲੀ ਉਜਾਡ ਹੈ ਤੇ ਅਜ ਵੀ ਕਈ ਲੋਕ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਕਿੰਤੂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਭਗਤ ਬਾਣੀ , ਭਾਟ ਸਵੈਯੇ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ । ਹੁਣ ਕੀ ਓਹਨਾ ਦੇ ਪਿਛੇ ਲਗ ਕੇ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਵੀ ਭੰਡੀ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਈਏ । ਸਭਿਅਤਾ ਸਮੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਦਲਦੀ ਹੈ । ਵੇਸਵਾ ਗਮਨੀ ਤੇ ਨਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ ਵਲੋਂ ਕਾਮ ਦੀ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਲਈ ਘਟੀਆ ਹਰਕਤਾਂ ਤੇ ਚਲਾਕੀਆਂ ਹਰ ਸਮੇ ਹਰ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਹਿਸਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਨੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂ , ਇਥੋਂ ਤਕ ਕੇ ਰਾਜਿਆਂ , ਸਾਧੂਆਂ , ਯੋਧਿਆਂ ਨੂ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਲਿਆ ਤੇ ਬਰਬਾਦ ਕੀਤਾ । ਖਾਲਸਾ ਜੋ ਰਿਹਾ ਜੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੋਵੇ ਤੇ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਕੁਛ ਇਕ ਨਸਲਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੇ ਸਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੀ ਨਾ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇ , ਤੇ ਜਿਸ ਨੂ ਸਮਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਕੇ ਸਬ ਵਿਚ ਇਕ ਜੋਤ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਗਲਤ ਆਦਮੀ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਸਹੀ , ਤਾਂ ਓਸ ਦਾ ਚਾਲਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚਲਾਕੀਆਂ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਧਰਮ ਗਵਾ ਬੇਠ੍ਨਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਆਦਮੀ ਪਰਖਣਾ ਜਾਂ ਤਾਂ ਤਜਰਬੇ ਨਾਲ ਆਓਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਮਝਾ ਦੇਵੇ । ਜੇ ਗਲ ਤਜਰਬੇ ਦੀ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸੇਹ੍ਜੇ ਹੀ ਧੋਖੇ ਬਾਜੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ , ਪਰ ਜੇ ਆਦਮੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਗਾਹ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਧੋਖੇਬਾਜੀ ਵਿਚ ਫਸਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਲਈ ਚਰਿਤਰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਪਰੀਯੋਜਨ ਵੀ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਲਿਖ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਕੇ " ਪਢ਼ੇ ਗੁੰਗ ਜੋ ਯਾਹੇ ਸੋ ਰਸਨਾ ਪਾਵਈ, ਪਢ਼ੇ ਮੂਢ਼ ਚਿਤ ਲਾਏ ਚਤੁਰਤਾ ਆਵਈ " ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂ ਇਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕੇ ਕਈ ਲੋਗ ਮੂਢ਼ ਬੁਧਿ ਤੋਂ ਵੀ ਘਟ ਬੁਧ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ , ਜੋ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿਚ ਰਹ ਕੇ ਉਜਾਢ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਨੇ ਪਰ ਜੇ ਓਸੇ ਸਭਿਅਤਾ ਨੂ ਸਬ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨੰਗਿਆਂ ਕਰ ਕੇ ਰਖ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਓਹ ਓਹਨਾ ਕੋਲੋਂ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਜੋ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਆਢ਼ ਹੇਠ ਕੁਕਰਮ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਓਹਨਾ ਬਾਰੇ ਜੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਭੋਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਦਸ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਚਾਲਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਤਕਲੀਫ਼ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗੀ ਹੀ ਕਿਓਂ ਕੇ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਓਹਨਾ ਵਲੋਂ ਪਾਇਆ ਭਰਮ ਜਾਲ ਜੋਨ ਟੁਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਗਰੰਥ ਕੋਈ ਵੀ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ , ਗਰੰਥ ਨੂ ਸਮਝਣ ਵਾਲੀ ਮਤ ਗਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਹੁਣ ਜੋ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕੁਛ ਕਿੰਤੂ ਉਠਾਏ ਨੇ ਓਹਨਾ ਦਾ ਜਵਾਬ :

"1) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ 31 ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੀ ਬਾਣੀ ਛੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਹੈ । ਪਿਛੋਂ ਕੁਝ ਕੁ ਲਿਖਤਾਂ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਫੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹਨ।"

ਉਤਰ - ਆਪ ਜੀ ਦਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕੇ ੩੧ ਰਾਗ ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਆਪਣੇ ਇਜ਼ਾਤ ਕਿਤੇ ਗਏ ਸੀ ? ਹਾਂ ਓਹਨਾ ਨੇ ਓਹ ਕਿਤੋਂ ਲਏ ਸੀ , ਅੰਗਰੇਜ ਤੇ ਰਾਗਾਂ ਵਿਚ ਕੀਰਤਨ ਕਰਦੇ ਨਹੀਂ , ਸੋ ਓਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਹਿਸਾ ਹੋਣੇ ਨੇ ਜਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਦਾ । ਸੋ ਫਿਰ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨਹੀ ਹੋਣਾ ? ਕਯਾ ਬਾਤ ਹੈ , ਆਪ ਇਸ ਨੂ ਖੋਜ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੋ ? ਕਿਨੀ ਘਟੀਆ ਦਲੀਲ ਹੈ । ਆਪ ਦਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਕਿਨੇ ਰਾਗਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੋ ? ਜੇ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ੰਦ ਤੇ ਕਾਵ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰਖਦੇ ਤਾਂ ਇਨੀ ਘਟੀਆ ਗਲ ਨਾ ਕਰਦੇ । ਜੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਆਏ ਕਾਵ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂ ਪਰਖਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹਨਾ ਸ਼ੰਦਾ ਨੂ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਜਾਂ ਰਾਗ ਵਿਦਿਆ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਕੋਲ ਲੈ ਜਾਵੋ , ਤੋਹਾਨੂ ਆਪੇ ਹੀ ਜਵਾਬ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ । ਭਾਈ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਜੂਰੀ ਰਾਗੀ ਜੋ ਰਾਗ ਵਿਦਿਆ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਰਹੇ ਹਨ , ਦੇ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਬਾਰੇ ਰਾਗ ਤੇ ਤੇਰਾਨੇ ਦੇ ਵੀਚਾਰ ਸੁਣ ਲੇਣੇ ,ਭੁਲੇਖਾ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । ਕਿਸੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿਦਿਆ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਤੋ ਪੁਛ ਲਿਓ , ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਦਸੇ ਗਾ ਕੇ ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਸ਼ੰਦ ਵਿਚ ਪੈਂਤੜਾ ਕਿਦਾਂ ਪਾਈ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੰਦ ਬੀਰ ਰਸ ਲਈ ਲਿਖੇ ਗਏ ਨੇ , ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨੇ , ਸ਼ੰਦਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਸੁਣ ਕੇ ਸਿੰਘ ਝੂਮਣ ਲਗਦੇ ਨੇ , ਆਪ ਜੀ ਕੀ ਜਾਣੋ ਇਸ ਬਾਰੇ? ਦਸਣਾ ਕੇ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਕਦੋਂ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚ ਉਤਰੇ ਸੀ ? ਆਪ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤਾਂ ਸਿੰਘ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿਦਿਆ ਵੀ ਤਿਆਗ ਦੇਣ , ਕਿਓਂ ਕੇ ਇਹ ਵੀ ਹਿੰਦੁਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿਖੀ ਸੀ ?

"(2) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੌਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਪਹਾੜੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਹੀ ਵਰਤੌਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਸ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ ਦੂਰ ਦਾ ਵੀ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ।"

ਉੱਤਰ- ਕੀ ਆਪ ਜੀ ਭੁਲ ਗਏ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ, ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ , ਮਹਾਰਸ਼ਟਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਹਨ । ਆਪ ਜੀ ਦਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਕਿਸ ਸ਼ੰਦ ਵਿਚ ਪਹਾੜੀ ਬੋਲੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਹੈ ? ਕੋਈ ਉਧਾਰਨ ਤਾਂ ਦਿੰਦੇ ? ਜੇ ਆਈ ਵੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕੇ ਪਓਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋ ਪਹਾੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਨਜਰ ਆਂਦੀਆ? ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣਾ ਲਗਭਗ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਹੀ ਇਹਨਾ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਗੁਜਾਰਿਆ। ਪਰ ਸ਼ੰਦਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਾਰਸੀ , ਅਰਬੀ , ਬ੍ਰਿਜ , ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਲਫਜਾਂ ਦੀ ਜੋ ਰਫਤਾਰ ਹੈ ਓਹ ਕਿਸੇ ਆਮ ਕਵੀ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ।ਹਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਬੋਲੀ ਬਾਰੇ ਜਰੂਰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਾਂਗਾ ।

3) ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸੰਮਤ 1705 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਰਚਤ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ ਸੀ ਜਿੱਸ ਨੂੰ ਦਮਦਮੀ ਬੀੜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ 1604 ਈਸਵੀ ਦੀ ਰਚਤ ਬੀੜ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰਪੁਰੀ ਬੀੜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਇਹ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਨਾ ਹੋਇਆ? ਸਵਾਲ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰੋ

(4) ਡਾਕਟਰ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ ਦੀ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਲਿਖਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਉਤਰ - ਇਹ ਤਾਂ ਸ੍ਰੀ ਜੱਗੀ ਦੀ ਗਲ ਹੋਈ , ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਕੀ ਖੋਜ ਹੈ ? ਵੇਸੇ ਆਪ ਜੀ ਜੇ ਜੱਗੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਟੀਕੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਪਢ਼ ਲੇਂਦੇ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਜੱਗੀ ਸਾਹਿਬ ਬਾਰੇ ਵੀਚਾਰ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ। ਆਪ ਜੀ ਸ਼ਾਯਦ ਭੁਲ ਗਏ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਜੱਗੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਵਿਦਵਾਨ ਹਨ ਜੋ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਨੂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤੀ ਮਨਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਪ੍ਰੋਫ਼ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ , ਪ੍ਰੋਫ਼ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਪਦਮ , ਪ੍ਰੋਫ਼ ਜੋਧ ਸਿੰਘ , ਪ੍ਰੋਫ਼ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂ , ਪ੍ਰੋਫ਼ ਅਨੁਰਾਗ ਸਿੰਘ ਆਦਿ । ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਦੀ ਗਲ ਮਨੀਏ।

(5) ਗੁਰੂ ਗੌਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕੋਈ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖੀ । ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਬਾਣੀ ਲਿਖੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਦੇ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਉਨਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ ਸੀ ।

ਇਹ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕਲਿਆਂ ਨੇ ਹੀ ਆਪਣਾ ਫ਼ਤਵਾ ਸੁਨਾ ਦਿਤਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕੋਈ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖੀ? ਤੇ ਸਬੂਤ ਵੀ ਦੇਖੋ ਕੀ ਦਿਤਾ ? ਸਰਦਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਨਾ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਬਾਰੇ ਗਿਆਨ ਲਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਬਾਰੇ । ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਬ ਧਰ੍ਮਾ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਗਰੰਥ ਹੈ ਤੇ ਸਬ ਨੂ ਇਕੋ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ " ਉਪਦੇਸ਼ ਚੋੰਹ ਵਰਨਾ ਕੋ ਸਾਂਝਾ " ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਕਿਸੇ ਦੀ ਲਿਹਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਗਲ ਸਮਝਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਕੁਟਾਪਾ ਚਾਢ਼ ਕੇ । ਹੁਣ ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਧਰਮ ਵਾਲੇ ਨੂ ਸਿਖ ਬਨਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੇਹ੍ਲਾਂ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਹੀ ਲਿਆਵੋਗੇ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੁਟਾਪਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੋਗੇ ? ਹਾਂ ਜੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਗਲ ਸਮਝ ਆਈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂ ਪਾਖੰਡੀ ਕਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ , ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂ ਕੀਢ਼ਾ ਕਹ ਦਿੰਦਾ , ਬ੍ਰਹਮਾ , ਬਿਸ਼ਨੁ ਨੂ ਕੋਡੀ ਦਾ ਕਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਦੁਰਗਾ ਨੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸ਼ੈ ਸਾਬਿਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ। ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਅਜੇ ਤਕ ਗਰੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਬਾਰੇ ਹੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ? ਕੋਈ ਅਨਪਢ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹ ਗਲ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ । ਮੁਸਲਮਾਨ ਓਦੋਂ ਤਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਜਿਨੀ ਦੇਰ ਤਕ ਸੁਨਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ , ਤੇ ਇਥੇ ਸੁਨਤ ਨੂ ਹੀ ਪਾਖੰਡ ਦਰਸਾ ਦਿਤਾ । ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਤਾਂ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਨਮਾਜ਼ ਪਢ਼ਨ ਦੀ ਗਲ ਹੋਈ ਹੈ, ਇਕ ਵੀ ਸਿਖ ਦਿਖਾਓ ਜੋ ਪੰਜ ਵਾਰ ਨਮਾਜ਼ ਪਢ਼ਦਾ ਹੋਵੇ ? ਇਹ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਬਾਣੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਾ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਇਹ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਖੋਜ ਦੇ ਅਦਾਰਿਤ ਕਹ ਰਹੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖੀ ? ਇਹ ਤਾਂ ਕੋਈ ਤਰਕ ਨਹੀਂ ਕੇ ਜੇ ਬਾਣੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਲਿਖੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ।

6) ਕੱਚੀ ਬਾਣੀ ਲਿਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਾ ਨਾਉਂ ਵਰਤਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਸ਼ਬਦ ਨਾਨਕ ਦੀ ਮੋਹਰ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਚੀ ਬਾਣੀ ਸਮਝਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਖਾ ਲੈਣ। ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਮੋਹਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਲੱਗੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ । ਸੋ ਇਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਲਿਖਤ ਨਹੀੰ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ।

ਉਤਰ - ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਇਹ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਆਪਾ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ । ਸਗੋਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਦਲੀਲ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤਾਂ ਜੇ ਇਹ ਬਾਣੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਰਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਨਾਨਕ ਸ਼ਾਪ ਜਰੂਰ ਲਿਖਦਾ, ਸੋ ਇਹ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ ਕੇ ਇਹ ਰਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

(7) ਕੁਝ ਲੋਕ ਦਲੀਲ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣੀ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ। ਉਨਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲ਼ੂਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਿਤੀ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਬਾਣੀ ਵੱਲ ਦੁਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭੁਲਣ ਅੰਦਰਿ ਸਭੁ ਕੋ ਅਭੁਲੁ ਗੁਰੂ ਕਰਤਾਰੁ ॥
ਗੁਰਮਤਿ ਮਨੁ ਸਮਝਾਇਆ ਲਾਗਾ ਤਿਸੈ ਪਿਆਰੁ ॥
ਨਾਨਕ ਸਾਚੁ ਨ ਵਿਸਰੈ ਮੇਲੇ ਸਬਦੁ ਅਪਾਰੁ ॥8॥12॥ 1
ਮਹਲਾ 1 ਅ:ਗ:ਗ:ਸ ਪੰਨਾ ੬੧

ਉਤਰ - ਕੀ ਆਪ ਜੀ ਇਹ ਗੁਰ ਵਾਕ ਭੁਲ ਗਏ ਸੀ " ਹਮ ਭੂਲਹ ਤੁਮ ਸਦਾ ਅਭੂਲਾ ਹਮ ਪਤਿਤ ਤੁਮ ਪਤਿਤ ਉਧਰਿਆ" ਇਥੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਪਤਿਤ ਵੀ ਕਹ ਦਿਤਾ ਹੈ ਤੇ ਮੇਨੂ ਪਤਾ ਹੈ ਕੇ ਪਤਿਤ ਦਾ ਮਤਲਬ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਹੈ । ਸੋ ਆਪ ਜੀ ਦਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਪਤਿਤ ਕਿਵੇਂ ਕਹ ਸਕਦੇ ਨੇ ਤੇ ਭੁਲਣ ਹਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕਹ ਸਕਦੇ ਨੇ ? ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕੋਈ ਪਤਿਤ ਹੈ ? ਭੁਲਣਹਾਰ ਹੈ ?

(8) ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਦਲ ਭਾਵ ਇਨਸਾਫ ਪਸੰਦ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕਹਿ ਕੇ ਸਲਾਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਕ ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਸ ਦਾ ਮੁਲਾਹਜ਼ਾ ਕਰੋ।
ਜਹਾਂਗੀਰ ਆਦਿਲ ਮਰਿ ਗਯੋ ॥ ਸ਼ਾਹਿਜਹਾਂ ਹਜਰਤਿ ਜੂ ਭਣੋ॥1॥ 2
ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਪੰਨਾ 916
ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ: ਭਾਈ ਚਤਰ ਸਿਘ ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 1998।
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨੋਗੇ ਕਿ ਇਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਲਿਖਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਤਸੀਏ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਜਿਨਾਂ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਾ ਗਏ ਸੀ। ਜਹਾਂਗੀਰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨੀ ਵਿੱਚ ਇੱਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬੜੇ ਗੌਰਵ ਨਾਲ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਲੱਗ ਭੱਗ ਅੱਠ ਸਾਲ ਗਵਾਲੀਆਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਰਖਿਆ ਸੀ। ਕੀ ਕੋਈ ਸੂਝ ਬੂਝ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹ ਮੰਨਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੀ ਸਿਫਤ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਣਗੇ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤਾਂ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਹਾਂਗੀਰ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੀ ਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਚਾਪਲੂਸ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਢਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਉਤਰ - ਆਪ ਜੀ ਇਹ ਕਿਓਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਨਫਰਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰ੍ਬ੍ਹਲ ਹੋਵੇਗੀ ? ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਕਹ ਰਹੇ ਨੇ , "ਨਾ ਕੋ ਬੈਰੀ ਨਹੀ ਬਿਗਾਨਾ ਸਗਲ ਸੰਗਿ ਹਮ ਕਉ ਬਨਿ ਆਈ " ਸੋ ਆਪ ਜੀ ਕਿਸ ਭਾਵਨਾ ਤਹਤ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨਫਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋਣਗੇ ? ਜੋ ਹੈ ਹੀ ਨਿਰਵੈਰ , ਓਸਨੇ ਕਿਨੇ ਨਾਲ ਨਫਰਤ ਕੀ ਕਰਨੀ ? ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਗਲਤ ਕਾਮ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੋਵੇ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਕੇ ਓਹ ਹਰ ਸੰਧਰਭ ਵਿਚ ਗਲਤ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ । ਦੁਸ਼ਮਨ ਨੂ ਦੁਸ਼ਮਨ ਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਓਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕੋਈ ਵਡੇ ਦਿਲ ਵਾਲਾ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ , ਮਾਇਆ ਵਿਚ ਗਵਾਚੀਆਂ ਨੂ ਦਿਆਨਤਦਾਰੀ ਵੀ ਚਾਪਲੂਸੀ ਹੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ਕਿਓੰਕੇ ਆਦਮੀ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਹੀ ਇਸ ਤਰਹ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕੇ ਇਹ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਕਰਨ ਪਿਛੇ ਫਾਇਦਾ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੀ ਭਾਲਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਭੁਲ ਗਏ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਇਕ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ , ਓਹ ਜਿਥੇ ਤੇਗ ਤੇ ਕਲਾਮ ਦਾ ਧਨੀ ਸੀ , ਓਥੇ ਰਹਮ ਦਾ ਧਨੀ ਵੀ ਸੀ । ਵਰਨਾ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਕਦੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਿਮਾਯਤ ਨਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦਾ ਕਿਓੰਕੇ ਓਸ ਦੇ ਪਿਓ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂ ਕਤਲ ਕੀਤਾ , ਸਾਹਿਬਜਾਦੇ ਕਤਲ ਕਿਤੇ , ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂ ਕਤਲ ਕੀਤਾ , ਹੁਣ ਆਪ ਜੀ ਕਹੋਗੇ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸੀ ?

(9-ੳ) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੇ ਅਧਿਆਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਸਾਂਝੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਅਰਥ ਦੋਵਾਂ ਗਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਹਨ।

ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰੀ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਕਾਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਚਿਤਾ ਜਰਾਇ ਜਰਨ ਜਬ ਲਾਗਯੋ ॥ ਤਬ ਬੈਤਾਲ ਤਹਾ ਤੇ ਜਾਗਯੋ ॥
ਸੀੰਚਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਿਹ ਦੁਹੁੰਨ ਜਿਯਾਯੋ ॥ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਚਿਤ ਕੋ ਤਾਪੁ ਮਿਟਾਯੋ ॥64॥ 3
ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਪੰਨਾ 929

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਤੈਂ ਪਰ ਮੈਂ ਅਟਕੀ ॥ ਭੂਲਿ ਗਈ ਸਭ ਹੀ ਸੁਧਿ ਘਟ ਕੀ ॥
ਜੋ ਮੁਹਿ ਅਬ ਤੁਮ ਦਰਸ ਦਿਖਾਵੋ ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਡਾਰਿ ਜਨੁ ਮ੍ਰਿਤਕ ਜਿਯਾਵੋ ॥6॥ 4
ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਪੰਨਾ 1310

ਇਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਮੋਏ ਨੂੰ ਜੀਉਂਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਤੁਕ (3) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਅਪਣੇ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਪਛਤਾਵੇ ਵਿੱਚ ਚਿਤਾ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਜਲ ਮਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਹਥੋਂ ਬਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਰੇਮਕਾ ਦੋਵੇਂ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ । ਇਕ ਬੈਤਾਲ ਨੇ ਮਰ ਚੁੱਕੇ ਪਰੇਮੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਰੇਮਕਾ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾ ਕੇ ਦੋਵੇਂ ਜੀਉਂਦੇ ਕਰਕੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਇਆ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਤੁਕ (4) ਵਿੱਚ ਮਹਬੂਬਾ ਆਪਣੇ ਮਹਬੂਬ ਜੋ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਹੈ ਦੇ ਪਿਆਰ ਲਈ ਤੜਪ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਰ ਚੱਲੀ ਹੈ। ਇੱਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਮਹਬੂਬ (ਰਾਜਾ) ਉਸ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਜੀਉਂਦੀ ਕਰ ਲਏ।
ਤੁਕਾਂ (5 ਅਤੇ 6) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚੋਂ ਦਿਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ । ਇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਅਰਥ ਟਕਸਾਲ਼ੀ ਹੀ ਹਨ ਪਰ ਕਟਾਖ ਵਿੱਚ ਦਿਤੇ ਗਏ ਹਨ । ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਖ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਮਰ ਸਮਝ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾੜੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਸ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਨੋਰਥ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਸਮੇਂ ਪਛਤਾਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਆਪਣਾ ਹੀਰਾ ਜਨਮ ਗੁਆ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਖੱਟਿਆ।

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਾਇਆ ਰਹੈ ਸੁਖਾਲੀ ਬਾਜੀ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੋ ॥
ਲਬ ਲੋਭੁ ਮੁਚੁ ਕੂੜੁ ਕਮਾਵਹਿ ਬਹੁਤ ਉਠਾਵਹਿ ਭਾਰੋ ॥
ਤੂੰ ਕਾਇਆ ਮੈ ਰੁਲਦੀ ਦੇਖੀ ਜਿਉ ਧਰ ਉਪਰਿ ਛਾਰੋ ॥1॥1॥13॥ (5)
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ 1 ਅ:ਗ:ਗ:ਸ ਪੰਨਾ 154

ਉਸਾਰਿ ਮੜੋਲੀ ਰਾਖੈ ਦੁਆਰਾ ਭੀਤਰਿ ਬੈਠੀ ਸਾ ਧਨਾ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੇਲ ਕਰੇ ਨਿਤ ਕਾਮਣਿ ਅਵਰਿ ਲੁਟੇਨ ਸੁ ਪੰਚ ਜਨਾ ॥2॥2॥14॥(6)
ਗਾੳਮਹਲਾ 1 ਅ:ਗ:ਗ:ਸ ਪੰਨਾ 155

ਜਿਨ ਵਡਿਆਈ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਕੀ ਤੇ ਰਤੇ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
ਨਾਨਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਏਕੁ ਹੈ ਦੂਜਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨਾਹਿ ॥
ਨਾਨਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਮਨੈ ਮਾਹਿ ਪਾਈਐ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥
ਤਿਨ੍ਹੀ ਪੀਤਾ ਰੰਗ ਸਿਉ ਜਿਨ੍ਹ ਕਉ ਲਿਖਿਆ ਆਦਿ ॥1॥ (7)
ਸਾਰੰਗ ਮਹਲਾ 2 ਅ.ਗ.ਗ.ਸ ਪੰਨਾ 1238
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਅਸਲ਼ੀ ਅਤੇ ਪਰਵਾਨਤ ਅਰਥ ਆਖਰੀ ਤੁਕ (7) ਤੋਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਸਲ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਮਿਹਰ ਮਿਲਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਉਸਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਚਲਣ ਨਾਲ ਹੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਾਸਤੇ ਲੋਕ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਉਦਮ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ।

ਉਤਰ - ਫਿਰ ਤਰਕ ਵਿਹੂਣੀ ਗਲ। ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸੰਧਰਬ ਵਖਰੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲਗ ਗਿਆ ਕੇ ਇਹ ਗਰੰਥ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ? ਇਕ ਇਕ ਅਖਰ ਦੇ ਸੋ ਸੋ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦੇ ਨੇ , ਕੀ ਇਹ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ? ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ " ਬਿਖਿਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਏਕੁ ਹੈ ਬੂਝੈ ਪੁਰਖੁ ਸੁਜਾਣੁ ", ਸੋ ਇਹ ਅਮ੍ਰਿਤ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਹੈ ? ਤੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ ਮਿਲ ਵੀ ਗਿਆ ਹੋਣਾ ?

(9-ਅ) ਭਗਉਤੀ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਗਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਅਰਥ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿੱਚ ਭਗਉਤੀ ਸ਼ਿਵਜੀ ਦੇਵਤੇ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਿਵਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਭਗਉਤੀ ਦੇਵੀ ਕਾਲੀ ਜਾਂ ਦੁਰਗਾ ਵੀ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਭਗਉਤੀ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਭਗਤ ਨੂੰ ਹੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ ਚਾਹਵਾਨ ਹੈ। ਇੱਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਸਬਦ ਤੋਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅੰਤਰਿ ਕਪਟੁ ਭਗਾਉਤੀ ਕਹਾਏ ॥ ਪਾਖੰਡਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਕਦੇ ਨ ਪਾਏ ॥3॥14॥ 8
ਸਿਰੀ ਮਹਲਾ 3 ਅਗਗਸ ਪੰਨਾ ੮੮

ਉਤਰ - ਸਰਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਕੇ ਭਗੋਤੀ ਪਾਰਵਤੀ ਹੈ ? ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂੰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਕੋਡੀ ਦਾ ਦਸਦੇ ਨੇ ਤੇ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ ? ਭਗੋਤੀ ਦੋਨੋ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਇਕੋ ਹੀ ਮਤਲਬ ਰਖਦੀ ਹੈ ਬਸ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ ਫਰਕ ਹੈ । ਭਗੋਤੀ ਗੁਰਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੁਰਮਤ ਹੀ ਮਨਮਤ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਗੁਰਮਤ ਹੀ ਵਿਕਾਰ ਰੂਪੀ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ।ਭਗੋਤੀ ਬਾਰੇ ਖਾਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਮੇਰੇ ਬਲੋਗ ਤੇ ਚੇਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ , ਫਿਰ ਦਸਣਾ ਕੇ ਭਗੋਤੀ ਕਿਵੇ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਹੈ ? ਇਥੇ ਇਕ ਗਲ ਹੋਰ ਪੁਸ਼੍ਦਾ ਜਾਵਾਂ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਜਿਸ ਸ਼ਿਵ ਘਰ ਜਾਣ ਦੀ ਗਲ ਹੋਈ ਹੈ ਓਹ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੇਲਾਸ਼ ਪਰਬਤ ਹੀ ਹੋਣਾ " ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਸਿਵ ਘਰਿ ਜੰਮੈ" ਸੋ ਆਪ ਜੀ ਇਸ ਦੇ ਅਰਥ ਇਹ ਕਰੋਗੇ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਤੇ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਘਰ ਕੇਲਾਸ਼ ਪਰਬਤ ਤੇ ਜਮੋਗੇ?

(10) ਰਹਿਰਾਸ ਵਿੱਚ ਕਬਿਯੋਬਾਚ ਬੇਨਤੀ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚੋਂ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ 404 ਦੇ ਸਲੋਕ 377 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਲੋਕ 401 ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਸੁੰਦਰ ਗੁਟਕਾ (ਪਰਕਾਸ਼ਕ: ਸ਼ਿਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ) ਉਪਰੋਕਤ ਦਿਤੇ ਸਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ 1-25 ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮਰਯਾਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨੰਬਰ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਚਿਨ੍ਹ ਹੈ। ਇਹ ਮਰਯਾਦਾ ਕਿਉਂ ਤੋੜੀ ਗਈ ਇਹ ਗੁੰਝਲ ਛੇਤੀ ਹੀ ਖੁਲ੍ਹ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਲੋਕ 402 ਚਰਿਤ੍ਰ 404 ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਗੂੱਥੀ ਵਿਚੋਂ ਸੱਪ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਰਪਾ ਕਰੀ ਹਮ ਪਰ ਜਗਮਾਤਾ ॥ ਗ੍ਰੰਥ ਕਰਾ ਪੂਰਨ ਸੁਭ ਰਾਤਾ ॥402॥ 9
ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਪੰਨਾ 1388

ਸਾਫ ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਜਗਮਾਤਾ ਇਨਾਂ ਪੰਝੀ ਸਲੋਕਾਂ ਪਿਛੇ ਲੁਕੀ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਲਿਖਾਰੀ ਜਗਮਾਤਾ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਕਿਰਪਾ ਸਦਕਾ ਕਾਰਜ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਜਗਮਾਤਾ ਕੇਹੜੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਨਾਂਉ ਹੈ ਇਹ ਫੇਸਲਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕੀ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ ਇਹ ਫੇਸਲਾ ਤਾਂ ਹੋ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਇੱਸ ਦੀ ਸਖਤ ਮਨਾਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਲੇਖਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਜਵਾਬ ਕੋਰੀ ਨਾਂਹ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਉਤਰ - ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਵਾਲ ਤੋਂ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ ਕੇ ਚੋਪਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਹੀਂ ? ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਸਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ੰਦ ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਤਾਂ ਓਹ ਸੁਧਾਰੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਕਿਸ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਹ ਦਿਤਾ ਕੇ ਇਹ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ? ਕੀ ਆਪ ਸਿਖ ਪੰਥ ਦੀ ਮਰਿਯਾਦਾ ਵਿਚ ਯਕੀਨ ਰਖਦੇ ਹੋ ? ਜੇ ਰਖਦੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੋਹਾਨੂ ਮਰਿਯਾਦਾ ਤੇ ਗਲ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਹਕ਼ ? ਤੇ ਜੇ ਰਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਫਿਰ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ,ਸਵੈਯੇ , ਚੋਪਈ ਜੋ ਅਮ੍ਰਿਤ੍ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆ ਹਨ ਰਹਤ ਮਰਿਆਦਾ ਅਨੁਸਾਰ , ਓਹਨਾ ਤੇ ਕਿੰਤੂ ਕਰਨ ਦਾ ਹਕ਼ ਆਪ ਨੂ ਕਿਸ ਨੇ ਦਿਤਾ ? ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਫਿਰ ਕੋਈ ਤਥ ਨਹੀਂ ਦਿਤਾ । ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਪਤਾ ਹੈ ਕੇ ਇਹ ਜਗਮਾਤਾ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਲੁਕੀ ਬੇਠੀ ਹੈ , ਜੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਵੀਚਾਰ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਪਤਾ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਕੇ ਇਸੇ ਮਾਤਾ ਕੋਲੋਂ ਵਾਰ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਮੰਗੇ ਗਏ ਨੇ "ਮਤੀ ਦੇਵੀ ਦੇਵਰ ਜੇਸ਼ਟ " ਅਤੇ " ਮਤ ਮਾਤਾ ਸੰਤੋਖ ਪਿਤਾ " ਇਹ ਓਹੀ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਜਗਮਾਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਵਰ ਮੰਗਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ। ਜਗਮਾਤਾ ਬਾਰੇ ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਬਲੋਗ ਦੇਖੋ । ਹੁਣ ਇਹ ਨਾ ਕਹ ਦੇਣਾ ਕੇ ਇਹ ਸਾਡੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਫਿਲੋਸਫੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ? ਹਿੰਦੂ ਨੂ ਅੰਨਾ ਇਸੇ ਲਈ ਕੇਹਾ ਸੀ ਕੇ ਜੋ ਚੀਜ਼ਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤੋਰ ਤੇ ਸਮਝਾਈਆਂ ਸਨ ਓਹਨਾ ਨੂ ਹੇ ਅਸਲੀ ਸਮਝ ਕੇ ਪੂਜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ , ਓਹੀ ਭੁਲੇਖਾ ਆਪ ਨੇ ਖਾਧਾ , ਸੋ ਫਰਕ ਕੀ ਰਿਹਾ ? ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਅਜੇ ਤਕ ਦੇਵੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲਗਾ ? ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਦਿਤੀ ਹੈ, ਜੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਗਲ ਨਾ ਕਰਦੇ ਕਿਓਂ ਕੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਤੇ ਜਿਨੀ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਓਨੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਹੀਂ । ਦੇਵਤਿਆ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਸੁਨੋ " ਸਾਧ ਕਰਮ ਜੋ ਪੁਰਖ ਕਮਾਵੈ ॥ ਨਾਮ ਦੇਵਤਾ ਜਗਤ ਕਹਾਵੈ ॥ ਅਤੇ " ਜਿਤੇ ਦੇਵ ਹੋਸੀ ॥ ਸਭੇ ਅੰਤ ਜਾਸੀ ॥" ਸਾਫ਼ ਦਸ ਦਿਤਾ ਕੇ ਜੋ ਮਨੁਖ ਚੰਗੇ ਕਮ ਕਰਦੇ ਨੇ , ਲੋਕ ਓਹਨਾ ਨੂ ਦੇਵਤੇ ਆਖਦੇ ਨੇ । ਕੀ ਇਹ ਹਿੰਦੁਆਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ?

(11) ਨਿਤਨੇਮ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਉਨਾਂ ਤਿੰਨ ਬਾਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚੋਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਰਸਿੱਖ ਭਾਈ ਅਤੇ ਭੇਣਾਂ ਜ਼ਜ਼ਬਾਤ ਅਧੀਨ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣਾਤਮਕ ਅਧਿਯਾਨ ਦੁਆਰਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ {ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ} ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਨਮਸਕਾਰ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਕਰੀਬਨ ਹਰ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਕੇਵਲ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਟੁਰਦਾ। ਅਕਾਲ ਅਤੇ ਕਾਲ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਵਾਰੀ ਆਏ ਹਨ। ਕਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ਸ਼ਿਵਜੀ ਦੇਵਤਾ ਜੋ ਮੌਤ ਦਾ ਪਰਤੀਕ ਹੈ । ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਕਾਲ ਨੂੰ ਲੈ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਪਿਛੋਂ ਬਾਕੀ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਖੁਲ੍ਹਮਖੁਲ਼੍ਹਾ ਵਰਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹਨ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੀ ਫੁਹਾਰ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਉਤਰ - ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੀ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਸਿਰ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ? ਕੀ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਕਰਨਾ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਗਲਤ ਲਗਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਰਚਨ ਹਾਰੇ ਦੀ ਮਰਜੀ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਕੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਜਾਣ ਕੀ ਨਹੀਂ , ਓਸਨੇ ਆਪ ਜੀ ਤੋਂ ਪੁਛ ਕੇ ਲਿਖਣਾ ਸੀ ? ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕੇ ਕਾਲ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਹੈ , ਸ਼ਿਵਜੀ ਦੀ ਜਿਨੀ ਬੇਜਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਹੋਈ ਹੈ ਜੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਦੇ ਚੇਲੇ ਦੇਖ ਲੇਣ ਤਾਂ ਦੰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ। ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂੰ ਪਾਖੰਡੀ , ਦੰਭੀ , ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਹੋਇਆ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ , ਇਥੋਂ ਤਕ ਕੇ ਇਹ ਵੀ ਕਹ ਦਿਤਾ ਕੇ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਕੋਡੀਓਂ ਖੋਟਾ ਹੈ , ਹੁਣ ਦਸੋਂ ਕੇ ਇਹ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਓਹੀ ਕਾਲ ਹੈ ?

੧. ਕ੍ਰਿਸਨ ਔ ਬਿਸਨ ਜਪੇ ਤੁਹਿ ਕੋਟਿਕ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਧਿਆਯੋ ॥
Thou hast meditated on millions of Krishnas, Vishnus, Ramas and Rahims.

ਭਾਵ ਕੇ ਹੇ ਮਨੁਖ ਤੂ ਸਮਜ ਲੈ ਕੇ ਓਸ ਵਾਹੇਗੁਰੁ ਰੂਪੀ ਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂ ਕ੍ਰੋਰਾਂ ਹੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਬਿਸ਼ਨ , ਤੇ ਰਾਮਚੰਦਰ ਧਯਾ ਚੁਕੇ ਨੇ

ਬ੍ਰਹਮ ਜਪਿਓ ਅਰੁ ਸੰਭੁ ਥਪਿਓ ਤਹਿ ਤੇ ਤੁਹਿ ਕੋ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਬਚਾਯੋ ॥
Thou hast recited the name of Brahma and shivji, even then none could save thee.

ਤੂੰ ਇਹਨਾ ਬ੍ਰਹਮਾ ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਆਦਿਕ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿਚ ਸਮਾ ਖਰਾਬ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ , ਪਰ ਜਦੋਂ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਇਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕਮ ਨਹੀਂ ਆਯਾ

ਕੋਟ ਕਰੀ ਤਪਸਾ ਦਿਨ ਕੋਟਿਕ ਕਾਹੂੰ ਨ ਕੌਡੀ ਕੋ ਕਾਮ ਕਢਾਯੋ ॥
Thou hast observed millions of austerities for millions of days, but thou couldst not be recompensed even for the value of a couldst not be recompensed even for the value of a cowrie.

ਤੂੰ ਭਾਵੇਂ ਇਹਨਾ ਸ਼ਿਵ ਜਹੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਲਖਾਂ ਸਾਲ ਭਗਤੀ ਕਰ ਲੈ ਇਹਨਾ ਨੇ ਕੋਡੀ ਦੇ ਕਮ ਨਹੀਂ ਆਨਾ।

ਤੋਹਿ ਬਚਾਇ ਸਕੈ ਕਹੁ ਕੈਸੇ ਕੈ ਆਪਨ ਘਾਵ ਬਚਾਇ ਨ ਐਹੈ ॥
The cannot save themselves form the blow (of KAL), how can they protect thee?

ਓਏ ਮੂਰਖਾ ਤੇਨੁ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਿਵ ,ਬ੍ਰਹਮਾ, ਰਾਮ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਣਗੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਮੋਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕੇ

ਕੋਪ ਕਰਾਲ ਕੀ ਪਾਵਕ ਕੁੰਡ ਮੈ ਆਪ ਟੰਗਿਓ ਤਿਮ ਤੋਹਿ ਟੰਗੈਹੈ ॥
They are all hanging in the blazing fire of anger, therefore they will cause thy hanging similarly.

ਓਸ ਮੋਤ ਦੇ ਕੁੰਡ ਵਿਚ ਇਹ ਆਪ ਵੀ ਡੁਬੇ ਨੇ ਤੇ ਤੇਨੁ ਵੀ ਲੈ ਡੁਬਨ ਗੇ

੨. ਕੋਟਿ ਇੰਦ੍ਰ ਉਪਇੰਦ੍ਰ ਬਨਾਏ ॥
He hath created millions of Indras and Upindras (smaller Indras).

ਬ੍ਰਹਮਾ ਰੁਦ੍ਰ ਉਪਾਇ ਖਪਾਏ ॥
He has created and destroyed Brahmas and Rudras (Shivas)

ਜੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਦੀ ਹੋਰ ਇਜ਼ਾਤ ਦੇਖਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਬਲੋਗ ਚੈਕ ਕਰ ਲੈਣਾ ਤਾਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਭਰਮ ਨਾ ਰਹ ਜਾਵੇ ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਓਂ ਕੇ ਜੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਘਟੋ ਘਟ ਇਹ ਗਲਾ ਨਾ ਕਰਦੇ । ਹੁਣ ਦਸੋ ਕਿਨੀ ਕੁ ਪੂਜਾ ਹੋਈ ਹੈ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੀ । ਇਹੀ ਹਾਲ ਬਾਕੀ ਦੇਵਤਿਆਂ , ਸਮੇਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ , ਆਪ ਜੀ ਓਹ ਵੀ ਮੇਰੇ ਬਲੋਗ ਤੇ ਪਢ਼ ਸਕਦੇ ਹੋ ।

(12) ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦੁਖਦਾਈ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿਸਾਲ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸਲੋਕ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।

ਨਮਸਤਸਤੁ ਦੇਵੇ। ਨਮਸਤੰ ਅਭੇਵੇ।
ਨਮਸਤੰ ਅਜਨਮੇ । ਨਮਸਤੰ ਸੁਬਨਮੇ ।21॥ 10
ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਭਾਗ 1 ਜੱਗੀ-ਜੱਗੀ ਪੰਨਾ 2 ।
ਅਰਥ: ਹੇ (ਕਰਮ-ਫਲ) ਦੇਣ ਵਾਲੇ! ਤੈਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ; ਹੇ ਭੇਦ ਰਹਿਤ! ਤੈਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ; ਹੇ ਜਨਮ ਰਹਿਤ! ਤੈਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ; ਹੇ ਜਨਮ ਸਹਿਤ! (ਸੰਤਾਨ ਅਥਵਾ ਪੁੱਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ, ਸੁਵਨੰਯਾ) ਤੈਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੈ (21) (ਡਾਕਟਰ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ)। ਇਹ ਕਿੰਨੀ ਅਸਚਰਜ ਭਰੀ ਅਤੇ ਦੁਖਦਾਈ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਲਿਖਾਰੀ “ਅਕਾਲਪੁਰਖ” ਨੂੰ ਪੁੱਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਜਨਮ ਲੈਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਧਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਹੈ। ਸੋ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਹਿਣ ਵਾਲਿਆ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਤੇ ਕੁਰਾਹੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਪਾਹਿਲਾਂ ਆਪ ਹੀ ਤਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ “ਸਬਦ ਗੁਰ” ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਉਤਰ- ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਫਿਰ ਧੋਖੇ ਬਾਜੀ ਖਾ ਲਈ । ਤੁਸੀਂ ਫਿਰ ਟੀਕਾਕਾਰ ਦੇ ਉਤੇ ਹੀ ਟੇਕ ਰਖ ਲਈ , ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕੇ ਟੀਕਾਕਾਰ ਅਰਥ ਗਲਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਸੁਬਨਮੇ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਵੀ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬਹੁਤ ਸੋਹਨਾ , ਜਿਸ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਾ ਹੋਵੇ । ਹੁਣ ਦਸੋ ਇਹ ਕਿਵੇ ਗੁਰਮਤ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੈ । ਕੁਰਾਹੇ ਸਿਖ ਨਹੀਂ ਪਏ ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਮੇਨੂ ਕੁਛ ਪਤਾ ਨਹੀਂ । ਚਿਤਾਵਨੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕੇ ਇਨੀ ਮਿਠੀ ਬਾਣੀ ਬਾਰੇ ਬਿਨਾ ਤਰਕ ਕੂਢ਼ ਬੋਲ ਰਹੇ ਹੋ । ਇਥੇ ਇਕ ਗਲ ਹੋਰ ਦਸ ਦੇਵਾਂ , ਕੇ ਕੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਹ ਤੁਕ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਈ " ਅਜਨ੍ਮ ਹੈਂ ॥ਅਬਰਨ ਹੈਂ " ਅਤੇ " ਅਜੋਨੀ ॥ਅਮੋਨੀ॥" ਹੁਣ ਇਹਨਾ ਦੋਵਾਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਜਨਮ ਲੇੰਦਾ ਹੈ ? ਕੀ ਓਸ ਨੂ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ? ਇਥੇ ਤੇ ਓਹਦੇ ਗੁਣ ਦਸੇ ਹੋਏ ਨੇ ।

(13) ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ: ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ (ਡਾਟਕਰ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ ਆਦਿਕ, ਪੰਨਾ 82 ਤੋਂ 89 ਤਕ, ਪਰਕਾਸ਼ਕ ਗੋਬਿੰਦ ਸਦਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ 1999) ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ ਵਿਚਲੇ ਪੰਨਿਆਂ (82 ਤੋਂ 89) ਨੂੰ ਪੜਿਆਂ ਹੈਰਾਨੀ ਅਤੇ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਪਹਾੜ ਸਿਰ ਉਤੇ ਡਿਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਤਵਪ੍ਰਸਾਦ/ ਦੀਘਰ ਤ੍ਰਿਭੰਗੀ ਛੰਦ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦੇਵੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਦਾ ਨਾਉਂ ਭਾਵੇਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਉਪਮਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਸ਼ਬਦਾ ਤੋਂ ਭਲੀ ਭਾਂਤ ਪਤਾ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੁਰਗਾ (ਸ਼ਿਵਾ) ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਛੰਦ 211 ਦੇ ਅਰਥ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ।
“ਚਿੱਛਰ ਦੈਂਤ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ, ਪਾਪੀਆਂ ਦਾ ਉੱਦਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ, ਨਰਕਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੀ (ਜਿੱਸ ਦੀ) ਗਤੀ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੈ, (ਹੇ) ਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣ ਵਾਲੀ, ਨ ਖੰਡਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ, ਪ੍ਰਚੰਡ ਤੇਜ ਵਾਲੀ, ਘਮੰਡੀਆਂ ਨੂੰ ਖੰਡ ਖੰਡ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਗੁਝੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲੀ, ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ, ਸੁੰਦਰ ਕੇਸਾ ਦਾ ਜੂੜਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਉਤੇ ਛੱਤਰ ਪਸਾਰਨ ਵਾਲੀ! (ਤੇਰੀ) ਜੈ-ਜੈ ਕਾਰ ਹੋਵੇ ।211।”

ਉਤਰ - ਜੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ ਵਰਗੀ ਬਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਆਈ ਤਾਂ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਨਾਲ ਕੀ ਜਰੂਰਤ ਪਈ ਸੀ ਪੰਗਾ ਲੇਣ ਦੀ । ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਵਿਚ ਪਾਖੰਡ ਦਾ ਖੰਡਨ ਹੈ ਤੇ ਪਾਖੰਡ ਦਾ ਖੰਡਨ ਓਦੋਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਚੰਡੀ ਹੋਵੇ ਜੋ ਪਾਖੰਡ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰੇ । ਇਹ ਰਾਕਸ਼ ਕੋਈ ਬਾਹਰੋਂ ਨਹੀਂ ਆਣੇ , ਇਹ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਬੇਠੇ ਨੇ , ਇਹਨਾ ਨੂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਦੁਸ਼ਟ ਵੀ ਕਹ ਦਿਤਾ , ਚੋਰ ਵੀ ਕਹ ਦਿਤਾ , ਕਿਰਸਾਨ ਵੀ ਕਹ ਦਿਤਾ ਤੇ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਰਾਕਸ਼ ਕਹ ਦਿਤਾ । ਇਹੀ ਕਾਮ , ਕ੍ਰੋਧ , ਲੋਭ , ਮੋਹ, ਹੰਕਾਰ, ਭਰਮ ਰੂਪੀ ਰਾਕਸ਼ ਹੀ ਨੇ ਜਿਨਾ ਦਾ ਨਾਸ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੁਰਗਾ ਨੇ ਕਰਨਾ ਹੈ , ਇਹੀ ਪਾਖੰਡ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੈ , ਸੋ ਮੇਨੂ ਕੋਈ ਸੰਦੇਹ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਂਦਾ ਜੇ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਪਾਖੰਡ ਤੋਢ਼ਨ ਵਾਲੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ । ਕਿਓਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਤੇ ਕਾਵ ਪ੍ਰਸੰਗ ਨੂ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਨਹੀਂ ਆਈ , ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਇਹ ਮਹਜ ਦੇਵੀ ਪੂਜਾ ਲਾਗੀ। ਸੋ ਮੇਰੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਬਾਰੇ ਕੁਛ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਜੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਲਵੋ ਤੇ ਫਿਰ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਨੂ ਚੰਗੀ ਤਰਹ ਪਢ਼ੋ ਤੇ ਫਿਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਸਮਝਾਓ , ਵਰਨਾ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਵੀ ਸਮਾ ਖਰਾਬ ਹੈ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਤਰਹ ਦੇ ਲੇਖ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਗਿਆਂ ਸਦਾ ਵੀ ਸਮਾਂ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਲਿਆਓ , ਓਹੀ ਪੁਰਾਣੇ ਘਸੇ ਪਿਟੇ ਸਵਾਲ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਇਕ ਵੀ ਤਰਕ ਤੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਅਧਾਰਤ ਗਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ । ਆਪ ਜੀ university ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੇਸ੍ਸੋਰ ਰਹੇ ਹੋ , ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਮਿਆਰ ਦੇ ਆਦਮੀ ਨੂ ਏਸ ਤਰਹ ਦੇ ਲੇਖ ਸੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ।
ਭੁਲ ਚੂਕ ਲਈ ਖਿਮਾ

ਡਾ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ( ੨੪/੦੯/੧੧ )copyright @TejwantKawaljit Singh. Any editing done without the written permission of the author will lead to a legal action at the cost of editor.

What is chandi di var?- TejwantKawaljit Singh

Kawaljit Singh
ਵੀਰ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀਓ, ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਕ੍ਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਜਵਾਬ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਪੁਛਿਆ ਹੈ ਕੇ ਦੁਰਗਾ ਕੋਣ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ੇਰ ਕੋਣ ਹੈਂ । ਲਾਓ ਇਹ ਵੀ ਅਜ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਸਮਝਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ।
੧. ਦੁਰਗਾ - ਦੁਰਗ + ਗੇਹ - ਦੁਰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਲਾ - ਗੇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਕਿਲਾ ਜਿਤਿਆ ਹੋਵੇ - ਭਾਵ ਓਹ ਜਿਸਨੇ ਕਿਲਾ ਜਿਤਿਆ ਹੋਵੇ - ਗੁਰਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਓਹ ਕਿਲਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਨ ਮਾਵਾਸੀ ਰਾਜਾ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਓਸ ਨੂ ਗੁਰਮਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਹੀ ਜਿਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਗੁਰਮਤ ਹੀ ਗਿਆਂ ਦਾ ਗੋਲਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਗੁਰਮਤ ਨੇ ਮਨ ਦਾ ਕਿਲਾ ਫ਼ਤੇਹ ਕੀਤਾ ਹੈ।" ਕਿਉ ਲੀਜੈ ਗਢੁ ਬੰਕਾ ਭਾਈ " ਸੋ ਇਹ ਗੁਰਮਤ ਹੀ ਦੇਵੀ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ " ਮਤੀ ਦੇਵੀ ਦੇਵਰ ਜੇਸ਼ਟ " ਭਾਵ ਹੇ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੇਵੀ , ਮੇਨੂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਵਰ ਦੇ । ਇਸੇ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੇਵੀ ਦੀਆਂ ੮ ਭੁਜਾਵਾਂ ਵੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਦਰਸਾਈਆਂ ਨੇ " ਅਸਟਮੀ ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਕੀ ਕਾਇਆ, ਤਾ ਮਹਿ ਅਕੁਲ ਮਹਾ ਨਿਧਿ ਰਾਇਆ" ਭਾਵ ਕੇ ੮ ਧਾਤ ਭਾਵ ੮ ਹਿਸਿਆਂ ਵਾਲੀ ਗੁਰਮਤ ਦੀ ਕਾਇਆ ਨੂ ਮੈਂ ਧਿਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਤਾਂ ਮੇਨੂ ਅਕਲ ਭਾਵ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕੇ ਮਹਾ ਨਿਧ ਰਾਇ ਕੋਣ ਹੈ । ਇਸੇ ਦੇਵੀ ਨੂ ਮਤ ਮਾਤਾ ਵੀ ਕੇਹਾ ਹੈ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ " ਮਤਿ ਮਾਤਾ ਸੰਤੋਖੁ ਪਿਤਾ ਸਰਿ ਸਹਜ ਸਮਾਯਉ" ਇਹ ਓਹੀ ਮਾਤਾ ਹੈ ਜੋ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸਦੀਆਂ ੮ ਭੁਜਾਵਾਂ ਨੇ ਭਾਵ ੮ ਹਿਸੇ ਨੇ। ਇਸੇ ਨੂ ਚੰਡੀ ਕਿਹਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਜੋ ਚੰਡ ਕੇ ਰਖ ਦੇਵੇ। ਜੇ ਕਹੋਗੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ੮ ਸ਼ਸਤਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚੋਂ ਆਪਜੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਧਾ ਦੇਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਕੋਈ ਭਰਮ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ ।
੨. ਸ਼ੇਰ - ਭਾਵ ਸਿੰਘ - ਸਿੰਘ ਓਹ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਵੀ ਡਰਦਾ ਨਹੀਂ, ਹਰ ਜਗਹ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਮਕਾ ਹੋਵੇ ਭਾਵੇਂ ਕੁੰਬ ਦਾ ਮੇਲਾ- ਕੋਣ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਰੂਪ ਸ਼ੇਰ ਜਿਸ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੁਰਗਾ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਇਹ ਗੁਰੂ ਰੂਪੀ ਸ਼ੇਰ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਮਕੇ ਵਿਚ ਮਹੁੰਚ ਕੇ ਮੁਲਿਆਂ ਨੂ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ , ਇਹ ਗੁਰੂ ਰੂਪੀ ਸ਼ੇਰ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਕੁੰਭ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਬਿਪਰਾਂ ਤੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨਾਲ ਵੀਚਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜਾ ਕੇ ਦੇਖਣਾ ਕਦੇ ਮਕੇ ਤੇ ਕਰ ਕੇ ਦਿਖਾਣੀ ਕਦੇ ਗੁਰਮਤ ਵੀਚਾਰ ਓਥੇ , ਅਗਲਿਆਂ ਨੇ ਪਥਰ ਮਾਰ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦੇਣਾ । ਇਸੇ ਸ਼ੇਰ ਰੂਪੀ ਗੁਰੂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ " ਸਿੰਘ ਬੁਕੇ ਮਿਰਗਾਵਲੀ ਭਨੀ ਜਾਇ ਨਾ ਧੀਰਿ ਧਰੋਆ , ਜਿਥੈ ਬਾਬਾ ਪੈਰ ਧਰਿ ਪੂਜਾ ਆਸਣੁ ਥਾਪਣਿ ਸੋਆ "
੩. ਇੰਦਰ- ਇੰਦਰ ਕਿਹਾ ਮਨ ਨੂ ਜੋ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਭਾਗ ਗਵਾ ਕੇ ਗੁਰਮਤ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਵਿਚ ਆਇਆ। ਰਾਜ ਭਾਗ ਕਿਸ ਕੋਲੋਂ ਗਵਾਇਆ ਹੈ , ਵਿਕਾਰ ਰੂਪੀ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਕੋਲੋਂ ।
ਆਓ ਹੁਣ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵੀਚਾਰ ਵੀ ਕਰ ਲੇਨੇ ਹਾਂ :
੪. ਧੂਮਰ ਲੋਚਨ - ਧੂਮਰ - ਭਾਵ ਧੂਆਂ , ਲੋਚਨ ਭਾਵ - ਅਖਾਂ, ਮਤਲਬ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਅਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਧੂਆਂ ਨਿਕਾਰਦਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਕ੍ਰੋਧ
੫. ਮੇਹ੍ਖਾ ਸੁਰ - ਮੇਹ੍ਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਝੋਟਾ - ਝੋਟਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਕ੍ਢ਼ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਹੈ , ਆਪਾਂ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਈ ਵਾਰੀ ਕੇ ਕੀ ਝੋਟੇ ਵਾਂਗ ਅਕ੍ਢ਼ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਹੈਂ - ਸੋ ਇਹ ਹੈ ਹੰਕਾਰ ਜੋ ਬਹੁ ਵਡਾ ਸੂਰਮਾ ਹੈ
੬. ਰਕਤਬੀਜ - ਜਦੋਂ ਇਕ ਤੁਪਕਾ ਖੂਨ ਦਾ ਡਿਗਦਾ ਤਾਂ ਇਕ ਹੋਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਭਰਮ । ਇਹ ਭਰਮ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਮਰਦਾ। ਅਜ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਸੁਨ ਲਿਆ ਤੇ ਮਨ ਲਵੋਗੇ , ਕਲ ਨੂ ਇਸੇ ਹੋਰ ਨੇ ਸੁਨਾ ਤਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਭਰਮ ਪਾਲ ਲਵੋਗੇ , ਸੋ ਇਹ ਭਰਮ ਰੂਪੀ ਰਾਕਸ਼ ਨਹੀਂ ਮਰਦਾ ਇਨੀ ਜਲਦੀ
੭. ਚੁੰਡ - ਚਿਤ - ਭਾਵ ਆਤਮਾ ਜੋ ਵਾਹੇਗੁਰੁ ਕੋਲੋਂ ਟੁਟ ਚੁਕੀ ਹੈ ਤੇ ਚੋਟਾਂ ਖਾ ਰਹੀ ਹੈ
੮. ਮੁੰਡ- ਭਾਵ ਮਨਮਤ - ਇਹ ਮੁੰਡ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂ ਕਟੋ ਤੇ ਤਾਂ ਹੀ ਗੁਰਮਤ ਧਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਵਰਨਾ ਨਹੀਂ । ਏਸ ਮੁੰਡ ਰੂਪੀ ਸਿਰ ਨੂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਅਗੇ ਭੇਟ ਕਰਨ ਲੈ ਕੇਹਾ ਗਿਆ ਹੈ " ਸਤਗੁਰਿ ਆਗੈ ਸੀਸੁ ਭੇਟ ਦੇਉ"
੯. ਕਾਲਕਾ - 'ਕਾਲ ' 'ਕਾ ' ਭਾਵ ਜੋ ਕਾਲ ਦਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਹੁਕਮ " ਕਾਲ ਕਲਮ ਹੁਕਮੁ ਹਾਥਿ" , ਇਹ ਹੁਕਮ ਹੀ ਨਾਮ ਵੀ ਹੈ " ਏਕੋ ਨਾਮੁ ਹੁਕਮ ਹੈ " , ਸੋ ਇਹ ਨਾਮ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਮਥੇ ਵਿਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਨਹੀਂ ਤੇ ਕਦੇ ਆਪ ਨੇ ਮਥੇ ਵਿਚੋਂ ਬਚਾ ਪੇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ । ਮਥਾ ਤਾਂ ਕਰਕੇ ਕਿਓਂ ਕੇ ਇਥੇ ਦਿਮਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਸੋ ਜਦੋਂ ਆਦਮੀ ਦੀ ਅਕਲ ਵਿਚ ਗੁਰਮਤ ਬੇਠ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਓਸ ਨੂ ਨਾਮ ਦੀ ਸੋਝੀ ਆਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਦੋਂ ਨਾਮ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਭਰਮ ਰੂਪ ਰਕਤਬੀਜ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ " ਭਰਮੁ ਗਇਆ ਭਾਉ ਭਾਗਿਆ ਹਰ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦੁ ਕਮਾਈਐ ਹਰਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ"
ਇਹੋ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪ ਦੁਰਗਾ ਕੇ ਨਾਮ ਰੂਪ ਕਾਲਕਾ ਦੇ ਆਸਰੇ ਗੁਰੂ ਰੂਪੀ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਮਨ ਰੂਪੀ ਇੰਦਰ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਵਾਪਿਸ ਲੇੰਦਾ ਹੈ "ਦਾਸੁ ਕਮੀਰ ਚੜਿਓ ਗਢ਼ ਊਪਰ ਰਾਜੂ ਲਿਓ ਅਭਿਨਾਸੀ" । ਇਸੇ ਲਾਇ ਜਿਸਨੇ ਇਹ ਗੁਰਮਤ ਰੂਪੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਅੰਦਰਲੇ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਯੁਧ ਵਰਣਨ ਦਿਖਾਣ ਵਾਲਾ ਪਾਠ ਸਮਝ ਲਿਆ ਤਾਂ ਫਿਰ ਓਹ ਨਹੀਂ ਆਓਂਦਾ ਕਲਜੁਗ ਦੀਆਂ ਜੂਨਾ ਵਿਚ । ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਗਿਆਨ ਵਿਚ ਕੁਛ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦੇਵਾਂ , ਹਿੰਦੁਆਂ ਨੂ ਅਨਾ ਇਸੇ ਲਾਇ ਕੇਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਓਂ ਕੇ ਓਹਨਾ ਨੇ ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਹੀ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਓਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸੀ , ਓਹੀ ਕਮ ਅਜ ਕਲ ਸਿਖ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ , ਸੋ ਕੀ ਫਰਕ ਰਿਹਾ । ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਓਹੀ ਦੇਵੀ ਸਮਝ ਲਾਇ ਜੋ ਹਿੰਦੁਆਂ ਨੇ ਸਮਝੀ ਸੀ , ਸੋ ਫਰਕ ਕੀ ਰਿਹਾ । ਇਕ ਗਲ ਹੋਰ ਵੀ ਦਸ ਦੇਵਾਂ , ਆਪ ਜੀ ਭਾਗਵਤ ਪੁਰਾਨ ਵੀ ਦੇਖ ਲੇਣਾ , ਓਸ ਵਿਚ ਵੀ ਦੇਵੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਰਹੀ ਕੇ ਮੇਰੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ , ਬਾਲਕੇ ਇਹ ਕਹ ਰਹੀ ਹੈ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰੋ । ਬਿਪਰ ਚਾਲਕ ਸੀ , ਓਹਨੇ ਤੋਹਾਨੂ ਕੁਛ ਹੋਰ ਹੀ ਪਢ਼ਾ ਦਿਤਾ। ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲੋਂ ਪਢ਼ ਲਿਆ । ਵੇਸੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਮਤਲਬ ਵੀ ਗੁਰਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਦਸ ਦੇਵਾਂ - ਇੰਦਰ ਜੀਤ - ਭਾਵ - ਇੰਦਰ- ਮਤਲਬ ਮਨ , ਜੀਤ - ਜਿਤਣਾ - ਭਾਵ ਜਿਸ ਨੇ ਮਨ ਜਿਤਿਆ ਹੋਵੇ , ਤੇ ਓਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਗੁਰਮਤ - ਮਨ ਜੀਤੇ ਜਗ ਜੀਤ। ਸੋ ਦਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਮਨ ਜਿਤ ਲਿਆ ਹੈ ਕੇ ਨਹੀਂ? ਬਾਕੀ ਰਾਕੀ ਅਕਿਰਤ ਘਨ ਹੋਣ ਦੀ ਗਲ , ਜਿਨੀ ਦੇਰ ਤਕ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਅਕਿਰਤ ਘਨ ਹਾਂ।
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ , ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ
ਵੇਸੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜਿਓਣਵਾਲੇ ਨੇ ਸ਼ਰੇਆਮ ਕਹ ਹੀ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਲਫਜ਼ ਦਾ ਸਿਖੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਤਾਲੁਕ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਸੋ ਫਿਰ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਫਤਿਹ ਵੀ ਬਦਲਨੀ ਪਵੇਗੀ । ਹੁਣ ਆਪ ਹੀ ਦੇਖ ਲਵੋ ਕਿਥੋਂ ਚਲੇ ਸੀ , ਕਿਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।
ਦਸ
ਡਾ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ 21/9/2011

ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਪੰਡਿਤ ਦੀ ਇਜ਼ਤ - ਭਾਗ ੧ - TejwantKawaljit Singh

ਆਨੰਦਪੁਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਸਤਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਰੀਤ ਚਲਾਈ ਜੋ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੋਹੀਨ ਜਾਣੀ। ਹਿੰਦੋਸ੍ਤਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਧਰਮ ਸਮਾਗਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਨੂ ਰੋਟੀ ਖਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਦੀ ਇਹ ਰੀਤ ਤੋਢ਼ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂ ਆਦਰ ਮਾਨ ਬਕਸ਼ਿਆ, ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਨੂ ਸਾਫ਼ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਕੇ ਇਹ ਮੇਰੇ ਸ਼ਤਰੀ ਪੁਤਰ ਭਾਵ ਯੋਧੇ ਪੁਤਰ ਨੇ ਤੇ ਇਹਨਾ ਦੀ ਸਮਝ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਦੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਵੀ ਉਤੇ ਹੈ। ਪੰਡਤਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਗਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕੇ ਜੋ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਵਿਧਾਤਾ ਦੀ ਮਰਜੀ ਤੇ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਕਰਮਾ ਦਾ ਫਲ ਹੁੰਦਾ ।ਗਲ ਇਸ ਤਰਹ ਹੋਈ ਕੇ ਅਨਾਦਪੁਰ ਵਿਚ ਸਿਖ ਰਾਜ ਦਾ ਬੋਲ ਬਾਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਦੀ ਨੀਅਤ ਫਿਟ ਗਈ ਤੇ ਓਹਨਾ ਨੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕੇ ਜੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੱਗ ਕਰਨ ਤਾਂ ਦੇਵੀ ਪਰਗਟ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇਵੀ ਤੋਂ ਵਰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਨਾਲ ਯੁਧ ਜਿਤ ਸਕਦੇ ਨੇ । ਹੁਣ ਆਮ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਹੀ ਸੋਚ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਕਰਨੀਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ। ਹੁਣ ਜਦ ਭਰਮ ਪੈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਓਹਨੂ ਖਤਮ ਵੀ ਤਾਂ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਭਰਮ ਦਾ ਪਰਦਾ ਫਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਵੇ । ਸੋ ਇਤਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪੰਡਤਾਂ ਨੂ ਨੰਗਿਆਂ ਕਰਨ ਲੈ ਜੱਗ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਦਿਤੀ । ਪੰਡਤਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕੇ ੬ ਕੁ ਮਹੀਨੇ ਆਪਣੀ ਖਾਣ ਬਾਨੀ ਰਹੂ ਤੇ ਓਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਬਹਾਨਾ ਮਾਰ ਦੇਵਾਂਗੇ । ਜਦੋਂ ਜੱਗ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਭੋਜਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਸ਼ਕ ਲਿਆ । ਜਦੋਂ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਓਹਨਾ ਨੇ ਤਾਂ ਹਾਲ ਦੋਹਾਈ ਪਾ ਦਿਤੀ । ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆਇਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਗੇ ਜਾ ਕੇ ਅਵਾ ਤਵਾ ਬੋਲਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੀ ਇਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ । ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਖਾਂਦੇ ਨੇ ਤੇ ਫਿਰ ਕਸ਼ਤਰੀ ਤੇ ਫਿਰ ਬਾਕੀ । ਪਰ ਆਪ ਦੇ ਲੰਗਰ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੂਦਰ ਸ਼ਕ ਗਏ । ਤੁਸੀਂ ਚੰਗੇ ਕਸ਼ਤਰੀ ਹੋ ਜੋ ਤੋਹਾਨੂ ਇਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ । ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂ ਗਾਲਾਂ ਦੇਣੀਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਿਆਂ ।ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਪੰਡਿਤ ਵਲੋਂ ਸ਼ਰੇਆਮ ਕੀਤੀ ਬੇਇਜਤੀ ਨਾ ਸਹਾਰਦੇ ਹੋਏ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਜੋ ਉਪਮਾ ਪੰਡਿਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਕੀਤੀ ਓਹ ਏਸ ਤਰਹ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਲਸਾ ਮਹਿਮਾ ਹੇਠ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਦਰਜ ਹੈ :

ਜੋ ਕਛੁ ਲੇਖ ਲਿਖਿਓ ਬਿਧਨਾ ਸੋਈ ਪਾਈਯਤ ਮਿਸਰ ਜੂ ਸ਼ੋਕ ਨਿਵਾਰੋ ॥ਮੇਰੋ ਕਛੂ ਅਪਰਾਧ ਨਹੀ ਗਯੋ ਯਾਦ ਤੇ ਭੂਲ ਨਹ ਕੋਪੁ ਚਿਤਾਰੋ ॥

ਭਾਵ - ਪੰਡਿਤ ਜੀ, ਜੋ ਕੁਛ ਵਿਧਾਤਾ ਲੇਖ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਓਸੇ ਤਰਹ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਸੋ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਵੀ ਓਸੇ ਤਰਹ ਹੋਇਆ ਹੈ , ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਥੁਕੋ । ਜਿਵੇਂ ਵਿਧਾਤਾ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਓਵੇਂ ਹੋਇਆ ਤੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂ ਆਪ ਨਾਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਇਜ਼ਤ ਮਿਲੀ, ਸੋ ਏਸ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਕੇ ਵਿਧਾਤਾ ਨੇ ਮੇਨੂ ਇਹ ਭੁਲਾ ਤਾ ਕੇ ਮੈਂ ਤੋਹਾਨੂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੋਜਨ ਸ਼ਕਾਨਾ ਹੈ ।

ਬਾਗੋ ਨਿਹਾਲੀ ਪਠੈ ਦੈਹੋ ਆਜੁ ਭਲੇ ਤੁਮ ਕੋ ਨਿਸਚੈ ਜੀਅ ਧਾਰੋ ॥ ਛੱਤ੍ਰੀ ਸਭੈ ਕ੍ਰਿਤ ਬਿੱਪਨ ਕੇ ਇਨਹੂੰ ਪੈ ਕਟਾਛ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕੈ ਨਿਹਾਰੋ ॥੧॥

ਭਾਵ- ਤੁਸੀਂ ਜਿਆਦਾ ਓਖੇ ਨਾ ਹੋਵੋ ਤੋਹਾਨੂ ਕੰਬਲ ਰਜਾਈਆਂ ਵੀ ਦੇ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਭਾਵ ਤੋਹਾਨੂ ਤੋਹਾਡਾ ਦ੍ਸ਼੍ਨਾ ਵਾਲਾ ਸਮਾਨ ਤੋਹਾਨੂ ਦੇ ਦੇਵਾਂਗੇ , ਘਬਰਾਓ ਨਾ । ਇਹ ਜੋ ਸਿਖ ਨੇ ਇਹ ਕਰਮ ਕਰ ਕੇ ਕਸ਼ਤਰੀ ਨੇ , ਤੇ ਇਹਨਾ ਦੀ ਬੁਧ ਉਤਮ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਇਹਨਾ ਨੂ ਨੀਵੀ ਜਾਤ ਦਾ ਨਾ ਸਮਝੋ , ਇਹ ਤੋਹਾਡੇ ਤੋਂ ਉਤਮ ਨੇ , ਭਾਵ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਕਹਾਓੰਦੇ ਪਰ ਇਹ ਸਿਖ ਦੋ ਕੁਲਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਰਖਦੇ ਨੇ , ਇਹ ਯੋਧੇ ਖਤ੍ਰੀ ਵੀ ਨੇ , ਤੇ ਇਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਇਕ ਮਿਕ ਅਸਲੀ ਬ੍ਰਾਹਮਨ ਨੇ। ਬ੍ਰਾਹਮਨ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਓਹ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ " ਬ੍ਰਹਮ ਬਿੰਦਹਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ", ਸੋ ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਸੁਰਤੀ ਅਸਲੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾ ਵਾਲੀ ਤੇ ਤੇ ਕਰਮ ਯੋਧਿਆਂ ਵਾਲੇ ਨੇ , ਸੋ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਿਖ ਇਹਨਾ ਪਾਖੰਡੀ ਬਾਹਮਣਾ ਤੋਂ ਉਤਮ ਹੋਏ । ਇਸ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਾਹਿਬ ਕਹ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਇਹਨਾ ਤੇ ਇਨਾ ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕਰੋ ।

ਜੁੱਧ ਜਿਤੇ ਇਨ ਹੀ ਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਇਨ ਹੀ ਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਸੁ ਦਾਨ ਕਰੇ ॥ ਅਘ ਅਉਘ ਟਰੈ ਇਨ ਹੀ ਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਇਨ ਹੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਫੁਨ ਧਾਮ ਭਰੇ ॥

ਇਹਨਾ ਸਿਖਾਂ ਡੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮੈਂ ਯੁਧ ਜਿੱਤੇ ਨੇ ਤੇ ਇਹਨਾ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਬਦੋਲਤ ਹੀ ਤੋਹਾਨੂ ਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ । ਇਹਨਾ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਿਵਿਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹਨਾ ਦੀ ਹੀ ਬਦੋਲਤ ਹੈ ਕੇ ਅਸੀਂ ਰਾਜਿਆਂ ਵਾਂਗ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ । ਦੇਖੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਖਸ਼ਸ਼ , ਕਿਨੀ ਵਡਿਆਈ ਦਿਤੀ ਖਾਲਸੇ ਨੂੰ ਓਹਨਾ ਹੰਕਾਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ , ਜੋ ਖਾਲਸੇ ਨੂ ਨੀਚ ਜਾਤ ਤੇ ਆਸ਼ੂਤ ਸਮਝ ਕੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਬਿਠਾਂਦੇ। ਇਨੀ ਨਿਮਰਤਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਸੇ ਸਕਿਤ ਕਵੀ ਦੀ ? ਕਹਰ ਸਕਿਤ ਕਵੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿਖ ਪੰਡਤਾਂ ਤੋਂ ਉਤੇ ਨੇ ਤੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਇਜ਼ਤ ਦੇ ਹਕ਼ਦਾਰ ਨੇ ?

ਇਨ ਹੀ ਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਸੁ ਬਿੱਦਿਆ ਲਈ ਇਨ ਹੀ ਕੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਸਭ ਸ਼ੱਤ੍ਰੁ ਮਰੇ ॥ਇਨ ਹੀ ਕੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕੇ ਸਜੇ ਹਮ ਹੈਂ ਨਹੀ ਮੋਸੋ ਗਰੀਬ ਕਰੋਰ ਪਰੇ ॥੨॥

ਭਾਵ - ਇਹਨਾ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਸਦਕਾ ਹੀ ਮੇਨੂ ਸਿਖਿਆ ਮਿਲੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹਨਾ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਬਦੋਲਤ ਮੈਂ ਇਨੀਆ ਜੰਗਾਂ ਲ੍ਢ਼ ਕੇ ਜਿਤੀਆਂ ਨੇ । ਇਹਨਾ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਸਦਕਾ ਹੀ ਮੈਂ ਵੀ ਖਾਲਸਾ ਬਣਿਆ ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਤੇ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਕੀਨੇ ਹੀ ਕ੍ਰੋਰਾਂ ਨੇ । ਇਥੇ ਆਪੇ ਗੁਰ ਚੇਲਾ ਹੈ ਆਪੇ ਵਾਲਾ ਭਾਵ ਆ ਗਿਆ ।ਖਾਲਸੇ ਨੂ ਇਨੀ ਵਡਿਆਈ ਬਕ੍ਸ਼ਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਸਾਕਤ ਕਵੀ ਹੋਵੇਗਾ ? ਪੰਡਤਾਂ ਨੂ ਖਾਲਸੇ ਸਾਹਮਣੇ ਛੋਟਾ ਕਹਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਪੰਡਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਲਾਹਨਤ ਹੈ ਏਹੋ ਜਹੇ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਨੀ ਨਿਮਰਤਾ ਭਾਰੀ ਏਸ ਬਾਣੀ ਬਾਰੇ ਝੂਠ ਬੋਲਦੇ ਨੇ । ਇਥੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਪੰਡਤਾਂ ਨੂ ਦਸਦਿਆਂ ਸਾਫ਼ ਕਹ ਦਿਤਾ ਕੇ ਇਹ ਖਾਲਸਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਛ ਹੈ , ਤੇ ਅਜੇ ਅਸੀਂ ਏਨੇ ਅਕਿਰਤ ਘਣ ਹੋ ਗਏ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਨੀ ਪਿਆਰ ਭਾਰੀ ਰਚਨਾ ਨੂ ਹੀ ਗਲਤ ਲਫਜ਼ ਬੋਲਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੇ ? ਹੁਣ ਅਗੇ ਦੇਖਣਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ :

ਸੇਵ ਕਰੀ ਇਨ ਹੀ ਕੀ ਭਾਵਤ ਅਉਰ ਕੀ ਸੇਵ ਸੁਹਾਤ ਨ ਜੀਕੋ ॥ ਦਾਨ ਦਯੋ ਇਨ ਹੀ ਕੋ ਭਲੋ ਅਰੁ ਆਨ ਕੋ ਦਾਨ ਨ ਲਾਗਤ ਨੀਕੋ ॥

ਭਾਵ - ਮੇਨੂ ਹੁਣ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ , ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਗੁਰਸਿਖਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਹੀ ਕਰਾਂਗਾ। ਇਹਨਾ ਸਿਖਾਂ ਨੂ ਹੀ ਦਾਨ ਦੇਵਾਂਗਾ ਤੋਹਾਨੂ ਨਹੀਂ ।

ਆਗੈ ਫਲੈ ਇਨ ਹੀ ਕੋ ਦਯੋ ਜਗ ਮੈ ਜਸੁ ਅਉਰ ਦਯੋ ਸਭ ਫੀਕੋ ॥ ਮੋ ਗ੍ਰਹਿ ਮੈ ਮਨ ਤੇ ਤਨ ਤੇ ਸਿਰ ਲਉ ਧਨ ਹੈ ਸਭ ਹੀ ਇਨ ਹੀ ਕੋ ॥੩॥

ਭਾਵ - ਹੁਣ ਖਾਲਸੇ ਨੂ ਹੀ ਦੇਵਾਂਗਾ ਜੋ ਵੀ ਦੇਵਾਂਗਾ, ਇਹਨਾ ਨੂ ਦਿਤੀਆਂ ਹੀ ਜਗ ਵਿਚ ਜਸ ਹੈ , ਤੋਹਾਨੂ ਵੇਹਲਿਆਂ ਨੂ ਦਿਤਿਆਂ ਨਹੀਂ । ਮੇਰਾ ਘਰ ਬਾਹਰ ਜੋ ਕੁਛ ਵੀ ਹੈ , ਓਹ ਸਬ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਹੀ ਹੈ । ਖਾਲਸਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਪੁਤਰ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਅਸਲੀ ਵਾਰਿਸ ਹੈ ਤੇ ਜੋ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਹੈ , ਓਹ ਗੁਰੂ ਦਾ ਤੇ ਜੋ ਗੁਰੂ ਦਾ ਹੈ , ਓਹ ਖਾਲਸੇ ਦਾ । ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਤੇ ਖਾਲਸਾ ਹੀ ਇਕ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਭੇਦ ਕੀ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਭੇਦ ਤਾਂ ਪੰਡਿਤ ਦੀ ਘਟਿਆ ਅਖ ਵਿਚ ਸੀ , ਸੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਨੂ ਖਾਲਸੇ ਸਾਹਮਣੇ ਓਹਦੀ ਓਕਾਤ ਦਿਖਾ ਦਿਤੀ ।

ਦੋਹਰਾ ॥
DOHRA

ਚਟਪਟਾਇ ਚਿਤ ਮੈ ਜਰਯੋ ਤ੍ਰਿਣ ਜਯੋਂ ਕ੍ਰੁੱਧਤ ਹੋਇ ॥ ਖੋਜ ਰੋਜ ਕੇ ਹੇਤ ਲਗ ਦਯੋ ਮਿਸਰ ਜੂ ਰੋਇ ॥੪॥
Just as the straws while burning in ire are flabbergasted, in the same way, the Brahmin got enraged in his mind and thinking about his means of sustenance, he wept.4.

ਇਹ ਗਲਾਂ ਸੁਨ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਘਾਹ ਫੂਸ ਸਢ਼ ਕੇ ਸਵਾਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਓਵੇਂ ਪੰਡਿਤ ਅੰਦਰੋਂ ਸਢ਼ ਗਏ । ਪੰਡਤਾਂ ਨੇ ਰੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕੇ ਹੁਣ ਤੇ ਸਾਡੀ ਖਾਣ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣੀ ਹੈ । ਸਾਨੂ ਕੋਣ ਪੁਛਹੁ ਗਾ ? ਖਾਲਸਾ ਜੋ ਨੀਚ ਸੀ , ਸ਼ੂਦਰ ਸੀ , ਸਾਡੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਸੀ , ਓਸ ਨੂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਨਾ ਉਚਾ ਚੁਕ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕੀ ਬਣੂ ? ਅਸੀਂ ਤੇ ਭੂਖੇ ਮਾਰ ਜਾਵਾਂਗੇ ? ਕੀ ਇਹ ਗਲ ਕੋਈ ਪੰਡਿਤ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਕੀ ਪੰਡਿਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਆਪਣੀ ਇਨੀ ਬੇਇਜਤੀ ਕਰੇ ਗਾ ?
ਪਰ ਜੋ ਖਾਲਸੇ ਨੂ ਇਜ਼ਤ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬਕਸ਼ੀ ਹੈ , ਅਸੀਂ ਓਹਨਾ ਦੇ ਰਿਣੀ ਹਾਂ , ਸਾਡੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਇਨੀ ਓਕਾਤ ਨਹੀਂ ਜਿਨਾ ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦਿਤਾ । ਅਜੇ ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਦਿਤੀ ਇਨੀ ਪਿਆਰੀ ਬਾਣੀ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਚੋਪਈ ਨੂ ਵੀ ਘਟੀਆ ਅਲਫਾਜ਼ ਕਹਿ ਕਹਿ ਕੇ ਜਲੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ । ਬਕਸ਼ ਲੇਣਾ ਤੇ ਸਾਨੂ ਸਾਰੀਆਂ ਨੂ ਸੁਮਤ ਬਕਸ਼ ਦੇਣਾ ਤਾਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦਿਤੀ ਹੋਈ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰ ਸਕੀਏ ਤੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਦੋਖੀ ਤੇ ਪੰਡਿਤ ਦੇ ਚੁਕੇ ਹੋਏ ਰਾਮ ਰਾਏ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਤਿਰ ਚਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਰਚੀ ਹੋਈ ਬਾਣੀ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਸਕੀਏ ।

ਦਾਸ

ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ (20/09/2011) copyroght@TejwantKawaljit Singh. Any material edited without the written permission of author will lead to a legal action at the cost of editor

ਕੀ ਮਹਾਕਾਲ ਦੀ ਦੇਹ ਹੈ ?

ਕੀ ਮਹਾਕਾਲ ਦੀ ਦੇਹ ਹੈ ?

ਚੱਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਅਰੁ ਬਰਨ ਜਾਤਿ ਅਰੁ ਪਾਤਿ ਨਹਿਨ ਜਿਹ ॥
He who is without mark or sign, He who is without caste or line.

ਰੂਪ ਰੰਗ ਅਰੁ ਰੇਖ ਭੇਖ ਕੋਊ ਕਹਿ ਨ ਸਕਤਿ ਕਿਹ ॥
He who is without colour or form, and without any distinctive norm.

ਅਚਲ ਮੂਰਤਿ ਅਨਭਉ ਪ੍ਰਕਾਸ ਅਮਿਤੋਜਿ ਕਹਿਜੈ ॥
He who is without limit and motion, All effulgence, non-descript Ocean

ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ ਦਸ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਰੇਖ ਭੇਖ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਸਾਰੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਓਸ ਦੇ ਕਿਰਤਮ ਨਾਮ ਤੇ ਗੁਣਾ ਦਾ ਹੀ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂ ਕੋਈ ਸ਼ਕ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ । ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਨਾਮ ਪਿਤਾ ਰਖਦਾ ਹੈ , ਪੁਤਰ ਨਹੀਂ । ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਓਸਦੇ ਗੁਣਕਰੀ ਨਾਮ ਨਾਲ ਹੀ ਓਸ ਨੂ ਯਾਦ ਕਰਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਓਸ ਦੇ ਗੁਣਾ ਨੂੰ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। :

ਤ੍ਵ ਸਰਬ ਨਾਮ ਕਥੈ ਕਵਨ ਕਰਮ ਨਾਮ ਬਰਣਤ ਸੁਮਤਿ ॥੧॥
All Thy Names cannot be told. One doth impart Thy Action-Name with benign heart.1.

ਓਹ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਇਕ ਗੁਣ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕੇ ਓਹ "ਅਕਾਲ" ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ, ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ , ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ , ੩੩ ਸਵਾਏ , ਸ਼ਬਦ ਹਜਾਰੇ , ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ , ਚੋਬਿਸ ਅਵਤਾਰ, ਚੰਡੀ ਚਰਿਤਰ ਵਿਚ ਵੀ ਓਸ ਨੂੰ "ਅਕਾਲ " ਸਰੂਪ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਤੇ ਮਜੇ ਦੀ ਗਲ ਇਹ ਹੈ ਕੇ ਹਰ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ ਓਸ ਦਾ ਰੂਪ ਵਰਣਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਕੇ ਕੋਈ ਭੁਲੇਖਾ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ ਕੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ਾਨਦ ਹੀ ਅਕਾਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ ।

ਨਮਸਤ੍ਵੰ ਅਕਾਲੇ ॥ ਨਮਸਤ੍ਵੰ ਕ੍ਰਿਪਾਲੇ ॥
Salutation to Thee O Timeless Lord! Salutation to Thee O Beneficent Lord!

ਇਹ ਪ੍ਰਤਖ ਹੈ ਕੇ ਸਿਖ ਮੋਤ ਤੇ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਹੀ ਗਿਣਦੇ ਨੇ।ਅਗੇ ਵੀਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ :

ਜਲੇ ਹੈਂ ॥ ਥਲੇ ਹੈਂ ॥
Thou art in water. Thou art on land.

ਓਹ ਜਲ ਵਿਚ ਹੈ , ਓਹ ਥਲ ਵਿਚ ਹੈ ਓਹ ਧਰਤੀ ਤੇ ਹੈ , ਓਹ ਅਕਾਸ ਵਿਚ ਹੈ , ਓਹ ਹਰ ਜਗਹ ਹੈ, ਤੇ ਜੇ ਓਹ ਦੇਹਧਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਹਰ ਜਗਾਹ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ? ਭੋਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਕਾਨੂਨ ਕਹੰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਹਧਾਰੀ ਇਕ ਸਮੇ ਇਕ ਜਗਾਹ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਕਿਸੀ ਦੀ ਵੀ ਦੇਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਓਹ ਅਭੇਖੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਫਿਰ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣੀ ਸੋਚ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਿਓਂ ? ਜੇ ਦੇਹ ਹੋਏ ਤਾਂ ਓਹ ਦਿਸਦੀ ਵੀ ਹੈ ਪਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂ ਦੇਖ ਸਰੂਪ ਮਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਖੁਦ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਓਹ ਦੇਹ ਸਰੂਪ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਓਹ ਦਿਖਦਾ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ ? :

ਸੋ ਕਿਮ ਮਾਨਸ ਰੂਪ ਕਹਾਏ ॥
How can He be said to come in human form?

ਸਿੱਧ ਸਮਾਧ ਸਾਧ ਕਰ ਹਾਰੇ ਕਯੌਹੂੰ ਨ ਦੇਖਨ ਪਾਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
The Siddha (adept) in deep meditation became tired of the discipline on not seeing Him in any way.

ਜੇ ਓਹ ਦੇਹ ਸਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕਿਓਂ ਜੋਗੀ ਸਮਾਧੀਆਂ ਲਾਈ ਰਖਦੇ, ਸਿਧਾ ਜਾ ਕੇ ਓਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਲੈਂਦੇ। ਜੋ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹੁੰਦਾ, ਓਹ ਤੇ ਦਿਖਦਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਫਿਰ ਜੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਦਿਖਿਆ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ? ਓਸ ਦਾ ਕਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਕੋਈ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਨਹੀਂ । ਮਹਾਂਕਾਲ, ਜਿਸ ਦੇ ਹੇਠ ਵਿਚ ਮੋਤ ਹੈ , ਜੇ ਦੇਹਧਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਓਹਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਓਸ ਨੂ ਕਦੋਂ ਦਾ ਫਢ਼ ਕੇ ਅੰਦਰ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੋਤ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ । ਕੀਨੀ ਹਾਸੋਹੀਣੀ ਗਲ ਹੈ । ਸਿਰਫ ਏਸ ਤੋਂ ਹੀ ਦਸਮ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀ ਬੋਧਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਪ੍ਰਤਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਓਹ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਹੀ ਸਿਖੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਉਲਟ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ । ਏਸ ਤੋਂ ਓਹਨਾ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਜਾਗ ਜਾਹਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਸਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਇਕ ਵਖਰੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਥੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਬਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚ ਓਸ ਦੇ ਆਏ ਸਰੂਪ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਤੇਰਾ ਨਾ ਕੋਈ ਮਾਂ ਹੈ , ਨਾ ਬਾਪ ਹੈ ਨਾ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਲੋਕ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਵਜਾਹ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਦੇਹਧਾਰੀ ਦਸੀ ਜਾ ਰਹੇ ਨੇ । ਨਾ ਓਹ ਜਮਦਾ ਹੈ , ਨਾ ਓਹ ਮਾਰਦਾ ਹੈ :

ਰੂਪ ਰੰਗ ਨ ਜਾਤਿ ਪਾਤਿ ਸੁ ਜਾਨਈ ਕਿਹ ਜੇਬ ॥
How to know Thee when thou art Formless, Colourless, Casteless and without lineage?

ਤਾਤ ਮਾਤ ਨ ਜਾਤ ਜਾਕਰ ਜਨਮ ਮਰਨ ਬਿਹੀਨ ॥
Thou art without father and mother and art casteless, Thou art without births and deaths.

ਓਹ ਕਾਲ ਵਸ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਰਾਹੀਂ ਸਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਰਖਦਾ ਹੈ , ਆਪ ਓਹ ਅਕਾਲ ਵੀ ਹੈ :

ਕਾਲ ਹੀਨ ਕਲਾ ਸੰਜੁਗਤਿ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਅਦੇਸ ॥
Thou art Dearthless, Almighty, Timeless Purasha and Countryless.

ਹੁਣ ਸਬ ਨੂ ਪਤਾ ਕੇ ਦੇਹ ਤਾਂ ਮਿਲਦੀ ਹੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਬ੍ਰੇਹ੍ਮੰਡ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰਹ ਦਾ ਜੀਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਦੇਹਧਾਰੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਵੇ । ਤੇ ਹਰ ਦੇਹ ਦਾ ਰੂਪ, ਰੰਗ , ਰੇਖ ਤੇ ਭੇਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਅਕਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਰੇਖ ਤੇ ਭੇਖ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਹੀ । ਏਸ ਗਲ ਨੂ ਸਮਝਣ ਲੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਜਿਆਦਾ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਹੁਣ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਦੀ ਗਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ :

ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕੀ ਰਛਾ ਹਮਨੈ ॥
The non-temporal Purusha (All-Pervading Lord) is my Protector.

ਸਰਬ ਲੋਹ ਕੀ ਰਛਿਆ ਹਮਨੈ ॥
The All-Steel Lord is my Protector.

ਸਰਬ ਕਾਲ ਜੀ ਦੀ ਰਛਿਆ ਹਮਨੈ ॥
The All-Destroying Lord is my Protector.

ਸਰਬ ਲੋਹ ਜੀ ਦੀ ਸਦਾ ਰਛਿਆ ਹਮਨੈ ॥
The All-Steel Lord is ever my Protector.

ਪਹਿਲੀ ਪੰਕਤੀ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕੇ ਅਕਾਲ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ , ਪਰ ਕੁਛ ਸ਼ੇਤਾਨ ਲੋਗ ਜਾਣਬੁਝ ਕੇ ਪਹਲੀ ਪੰਕਤੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖਦੇ। ਕੀ ਇਸ ਨੂ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਨਹੀਂ ਕਹੋਗੇ? ਲੋਹਾ ਤਾਕਤ ਤੇ ਮਜਬੂਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਥਿਆਰ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੋਹੇ ਦੇ ਹੀ ਬਣਦੇ ਨੇ । ਜੇ ਓਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂ ਸਬ ਤੋਂ ਮਜਬੂਤ ਕਹ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੀ ਆਫਤ ਆ ਗਈ ? ਕੀ ਓਹ ਸਬ ਦਾ ਕਾਲ ਨਹੀਂ ? ਕੀ ਮੋਤ ਓਹਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ? ਫਿਰ ਜੇ ਓਹਨੁ ਸਰਬ ਕਾਲ ਮਤਲਬ ਸਬ ਦਾ ਕਾਲ ਕਹ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ? ਕੀ ਸਿਖਾਂ ਮੋਤ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਹੇਠ ਮਨਦੇ ਨੇ ? ਸਗੋਂ ਇਥੇ ਤਾਂ ਇਹ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕੇ ਜੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਬ ਦੀ ਮੋਤ ਦਾ ਕਾਰਣ ਵੀ ਹੈ , ਓਹੀ ਸਾਡੀ ਰਖਿਆ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਹੁਣ ਇਸ ਵਿਚ ਕੀ ਗਲਤ ਗਲ ਹੋ ਗਈ ? ਹੁਣ ਅਗੇ ਦੇਖੋ, ਇਥੇ ਵੀ ਏਕੋੰਕਾਰ ਦੀ ਹੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ :

ਪ੍ਰਣਵੋ ਆਦਿ ਏਕੰਕਾਰਾ ॥
I Salute the One Primal Lord.

ਜਲ ਥਲ ਮਹੀਅਲ ਕੀਓ ਪਸਾਰਾ ॥
Who pervades the watery, earthly and heavenly expanse.

ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਅਬਗਤਿ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥
That Primal Purusha is Unmanifested and Immortal.

ਲੋਕ ਚਤ੍ਰੁ ਦਸਿ ਜੋਤਿ ਪ੍ਰਕਾਸੀ ॥੧॥
His Light illumines the fourteen worlds. I.


ਹੁਣ ਕੀ ਇਹ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਨਹੀ ?

ਰਾਗ ਰੰਗ ਜਿਹ ਰੂਪ ਨ ਰੇਖਾ ॥
He is without attachment, colour, form and mark.

ਬਰਨ ਚਿਹਨ ਸਭਹੂੰ ਤੇ ਨਿਆਰਾ ॥
He distinct from all others of various colours and signs.

ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਅਦ੍ਵੈ ਅਬਿਕਾਰਾ ॥੩॥
He is the Primal Purusha, Unique and Changeless.3.

ਬਰਨ ਚਿਹਨ ਜਿਹ ਜਾਤ ਨ ਪਾਤਾ ॥
He is without colour, mark, caste and lineage.

ਸੱਤ੍ਰ ਮਿੱਤ੍ਰ ਜਿਹ ਤਾਤ ਨ ਮਾਤਾ ॥
He is the without enemy, friend, father and mother.

ਇਹ ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੇ ਕੇ ਕੋਈ ਦੇਹਧਾਰੀ ਬਿਨਾ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੇ , ਬਿਨਾ ਰੰਗ ਰੂਪ ਦੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਰੇਖ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਕਦੀਂ ਵੀ ਨਹੀ। ਏਥੋਂ ਤਕ ਕੇ bacteria ਤੇ virus ਜੋ ਅਖਾਂ ਨੂ ਦਿਸਦੇ ਤਕ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਓਹਨਾ ਦੀ ਵੀ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਕੀ ਇਹ ਗੁਣ ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਨਹੀਂ ?

ਹਰਿ ਜਨਮ ਮਰਨ ਬਿਹੀਨ ॥ ਦਸ ਚਾਰ ਚਾਰ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥
The Lord is sans birth and death, He is skiful in all eighteen sciences.

ਹੁਣ ਇਥੇ ਫਿਰ ਅਜੂਨੀ ਦੀ ਹੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਇਕ ਗਲ ਹੋਰ ਇਥੇ ਕਹਿ ਜਾਵਾਂ ਕੇ ਜਿਨਾ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਕਰਮ ਕਾਂਡਾਂ ਨੂ ਭੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਓਨਾ ਸ਼ਾਯਦ ਹੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਭੰਡਿਆ ਹੋਵੇ । ਜਿਨੀ ਭੇਖੀ ਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਲੁਟਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਲਾਹਨਤ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ , ਓਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸ਼ਾਯਦ ਹੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਗਾਹ ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੋਵੇ । ਮਿਸਾਲ ਦੇਖਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਤੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਤੇ ਸਵੈਯੇ ਪਢ਼ ਕੇ ਦੇਖਣਾ । ਪਖੰਡੀਆਂ ਤੇ ਦੰਬੀਆਂ ਦਾ ਕੁਛ ਰਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਅਸਲੀ ਓਕਾਤ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਤੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਕੋਡੀ ਤੋਂ ਵੀ ਥਲੇ ਕਹੇ ਗਏ ਨੇ। ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਵਰਗਿਆਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂ ਕੋਡੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ , ਵਰਨਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਝੂਠ ਬੋਲ ਕੇ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਲੁਟ ਰਹੇ ਨੇ।

ਅਜਾਤ ਹਰੀ ॥ ਅਪਾਤ ਹਰੀ ॥ ਅਮਿਤ੍ਰ ਹਰੀ ॥ ਅਮਾਤ ਹਰੀ ॥੭॥੫੭॥
The Lord does not take birth. The Lord does not experience death. The Lord is without any friend. The Lord is without mother. 7.57.

ਹੁਣ ਏਸ ਤੋਂ ਵਧ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਨਾ ਤੂੰ ਜਨਮਦਾ ਹੈਂ , ਨਾ ਤੇਰਾ ਕੋਈ ਮਾਂ ਬਾਪ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੀ ਇਹ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਦੇ ਗੁਣ ਨੇ? ਜੇ ਇਕਲਾ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਦਾ ਵੀ ਵੀਚਾਰ ਕਾਰਣ ਤਾਂ ਲੇਖ ਬਹੁਤ ਵਧ ਜਾਵੇਗਾ , ਸੋ ਹੁਣ ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਤੇ ਚਲਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਓਥੇ ਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਸਰੂਪ ਵੀ ਦੇਖ ਲੇਂਦੇ ਹਾਂ।

ਸਦਾ ਏਕ ਜੋਤਯੰ ਅਜੂਨੀ ਸਰੂਪੰ ॥ ਮਹਾ ਦੇਵ ਦੇਵੰ ਮਹਾ ਭੂਪ ਭੂਪੰ ॥
He, who is ever light-incarnate and birthless entity, Who is the god of chief gods, the king of chief kings.

ਨਿਰੰਕਾਰ ਨਿਤਯੰ ਨਿਰੂਪੰ ਨ੍ਰਿਬਾਣੰ ॥ ਕਲੰ ਕਾਰਣੇਯੰ ਨਮੋ ਖੜਗਪਾਣੰ ॥੩॥
Who is Formless, Eternal, Amorphous and Ultimate Bliss. Who is the Cause of all the Powers, I salute the wielder of the Sword.3.

ਨਿਰੰਕਾਰ ਨ੍ਰਿਬਿਕਾਰ ਨਿਤਯੰ ਨਿਰਾਲੰ ॥ ਨ ਬ੍ਰਿਧੰ ਬਿਸੇਖੰ ਨ ਤਰੁਨੰ ਨ ਬਾਲੰ ॥
He is Formless, Flawless, eternal and Non-aligned. He is neither distinctively old, nor young nor immature.

ਨ ਰੰਕੰ ਨ ਰਾਯੰ ਨ ਰੂਪੰ ਨ ਰੇਖੰ ॥ ਨ ਰੰਗੰ ਨ ਰਾਗੰ ਅਪਾਰੰ ਅਭੇਖੰ ॥੪॥
He is neither poor. nor rich; He is Formless and Markless. He is Colourless, Non-attached, Limitless and Guiseless.4.

ਨ ਰੂਪੰ ਨ ਰੇਖੰ ਨ ਰੰਗੰ ਨ ਰਾਗੰ ॥ ਨ ਨਾਮੰ ਨ ਠਾਮੰ ਮਹਾ ਜੋਤਿ ਜਾਗੰ ॥
He is Formless, Signless, Colourless and Non-attached. He is Nameless, Placeless; and a Radiating Great Effulgence.

ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੇ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਹੈ ਹੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ , ਜੋ ਜੋਤ ਸਰੂਪ ਹੈ ਕੀ ਓਸ ਦੇ ਹਥ ਵਿਚ ਲੋਹੇ ਦੀ ਕਿਰਪਾਨ ਹੋਵੇਗੀ? ਇਥੇ ਗਿਆਨ ਰੂਪ ਖ਼ਢ਼ਗ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਲਈ ਹਿੰਦੁਆਂ ਨੂ ਅਨੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਓਹਨਾ ਨੇ ਸਬ ਨੂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਮਾਨ ਬਣਾ ਕੇ ਪੂਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਜੇ ਕੀਤੇ ਗਿਆਨ ਰੂਪ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਗਲ ਓਹਨਾ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਹੋਈ ਤਾਂ ਓਹਨਾ ਨੇ ਅਸਲੀ ਹਥਿਆਰ ਹੀ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਹਥ ਵਿਚ ਦੇ ਦਿਤੇ । ਇਥੇ ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਗੁਣਾ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਓਹ ਇਕ ਜੋਤ , ਅਜੂਨੀ , ਦੇਵਾਂ ਦਾ ਦੇਵ , ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਰਾਜਾ , ਨਿਰੰਕਾਰ ਭਾਵ ਬਿਨਾ ਅਕਾਰ ਤੋਂ ਤੇ ਜੋ ਗਿਆਨ ਰੂਪ ਕਿਰਪਾਨ ਦਾ ਖਜਾਨਾ ਹੈ । ਸੋ ਜੇ ਕੋਈ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕੇ ਇਹ ਕਿਰਪਾਨ ਕੋਈ ਲੋਹੇ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਓਸ ਦੀ ਅਕਲ ਦੇ ਕੀ ਕਹਿਣੇ। ਇਹ ਓਹੀ ਗਿਆਨ ਰੂਪ ਕਿਰਪਾਨ ਹੈ ਜਿਸਨੂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ , ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੇ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਓਸ ਗਿਆਨ ਦਾ ਸਰੋਤ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ?

ਇਕ ਪਾਸੇ ਆਪਾਂ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਅਨੁਸਾਰ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਹੈ, ਤੇ ਜੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਓਸ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਨੂ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਦਰਸਾ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋ ਗਈ ?

ਕਹੂੰ ਰਾਜਸੰ ਤਾਮਸੰ ਸਾਤਕੇਯੰ ॥ ਕਹੂੰ ਨਾਰ ਕੇ ਰੂਪ ਧਾਰੇ ਨਰੇਯੰ॥
कहूं राजसं तामसं सातकेयं ॥ कहूं नार के रूप धारे नरेयं॥
Somewhere He bears the quality of rajas (activity), somewhere tamas (morbidity) and somewhere sattva (rhythm). Somewhere He takes the form of a woman and somewhere man.

ਕਹੂੰ ਦੇਵੀਅੰ ਦੇਵਤੰ ਦਈਤ ਰੂਪੰ ॥ ਕਹੂੰ ਰੂਪ ਅਨੇਕ ਧਾਰੇ ਅਨੂਪੰ ॥੧੧॥
Somewhere He manifests Himself as a goddess, god and demon. Somewhere He appears in several unique forms.11.

ਕਹੂੰ ਫੂਲ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਭਲੇ ਰਾਜ ਫੂਲੇ ॥ ਕਹੂੰ ਭਵਰ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਭਲੀ ਭਾਂਤਿ ਭੂਲੇ ॥
Somewhere He, taking the form of a flower, is rightly puffed up. Somewhere becoming a black bee, seems inebriated (for the flower).

ਕਹੂੰ ਪਉਨ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਬਹੇ ਬੇਗਿ ਐਸੇ ॥ ਕਹੇ ਮੋ ਨ ਆਵੈ ਕਥੋਂ ਤਾਹਿ ਕੈਸੇ ॥੧੨॥
Somewhere becoming the wind, moves with such speed, which is indescribable, how can I elucidate it? 12.

ਕਹੂੰ ਨਾਦ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਭਲੀ ਭਾਂਤਿ ਬਾਜੇ ॥ ਕਹੂੰ ਪਾਰਧੀ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਧਰੇ ਬਾਨ ਰਾਜੇ ॥
Somewhere He become a musical instrument, which is played appropriately. Somewhere He becomes a hunter who looks glorious with His arrow (in His bow).

ਕਹੂੰ ਮ੍ਰਿਗ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਭਲੀ ਭਾਂਤਿ ਮੋਹੇ ॥ ਕਹੂੰ ਕਾਮੁਕੀ ਜਿਉ ਧਰੇ ਰੂਪ ਸੋਹੇ ॥੧੩॥
Somewhere He becomes a deer and allures exquisitely. Somewhere He manifests Himself as Cupid`s wife, with impressive beauty.13.

ਕੀ ਇਹ ਓਸ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਦੀ ਉਸਤਤ ਨਹੀਂ ਕੇ ਓਹ ਹਰ ਜਗਾ ਹੈ , ਓਹ ਪਵਨ ਵਿਚ ਵੀ ਹੈ , ਓਹ ਫੁਲਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਹੈ , ਓਹੀ ਨੇਕ ਲੋਕਾਂ, ਦੇਵਿਯਾ ਦੇਵੀਆਂ ਤੇ ਇਥੋਂ ਤਕ ਕੇ ਦੇੰਤਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਹੈ । ਕੀਤੇ ਓਹ ਨਾਦ ਬਣ ਕੇ ਵਜਦਾ ਹੈ , ਕੀਤੇ ਹਿਰਨਾ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਓਹ ਓਸ ਨੂ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਓਸ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਓਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ । ਹੁਣ ਇਹ ਸਬ ਕੁਛ ਜੋ ਆਪ ਨੂ ਦਿਸਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਬ ਓਹੀ ਹੈ , ਹੁਣ ਇਹ ਕਿਸ ਤਰਹ ਗੁਰਮਤ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਉਲਟ ਹੋਇਆ? ਜੇ ਇਕ ਅਧਿ ਲਾਇਨ ਨਾਲ ਛੇਢ਼ ਖਾਨੀ ਕਰ ਕੇ ਕੋਈ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਕਹੋਗੇ ਇਸੇ ਵਿਦਵਾਨ ਨੂੰ ? ਸਾਰੇ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਜੋ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਰੇਖ ਭੇਖ ਰਹਿਤ ਰੂਪ ਹੈ , ਓਸ ਨੂ ਜਾਣ ਬੁਝ ਕੇ ਛੱਡ ਕੇ ਇਹਨਾ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਕਹਿਣਾ ਕੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹੈ ਤਾ ਕੀ ਕਹੋਗੇ । ਇਸ ਤਰਹ ਦਾ ਦੇਹਧਾਰੀ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਹਨਾ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਵੀ ਹੋਣਾ ਕਿਓਂ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀਆਂ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਦਾੜਾਂ ਨਰਸਿੰਘ ਅਵਤਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਆਂਦੀਆਂ ਨੇ।

ਕਰੰ ਬਾਮ ਚਾਪਿਯੰ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਕਰਾਲੰ ॥ ਮਹਾ ਤੇਜ ਤੇਜੰ ਬਿਰਾਜੈ ਬਿਸਾਲੰ ॥
He holds the bow in His left hand and the terrible sword (in the right). He is the Supreme Effulgence of all lights and sits in His Great Glory.

ਮਹਾਂ ਦਾੜ੍ਹ ਦਾੜ੍ਹੰ ਸੁ ਸੋਹੰ ਅਪਾਰੰ ॥ ਜਿਨੈ ਚਰਬੀਯੰ ਜੀਵ ਜਗਯੰ ਹਜਾਰੰ ॥੧੮॥
He, of Infinite Splendour, is the masher of of the boar-incarnation with great grinder tooth. He crushed and devoured thousands of the creatures of the world.18.

ਡਮਾਡੰਮ ਡਉਰੂ ਸਿਤਾਸੇਤ ਛਤ੍ਰੰ ॥ ਹਾਹਾ ਹੂਹੂ ਹਾਸੰ ਝਮਾਝੱਮ ਅਤ੍ਰੰ ॥
The tabor (in the hand of Great Death (KAL) resounds and the black and white canopy swings. Loud laughter emanates from his mouth and the weapons (in his hands) glisten.

ਮਹਾ ਘੋਰ ਸਬਦੰ ਬਜੇ ਸੰਖ ਐਸੰ ॥ ਪ੍ਰਲੈ ਕਾਲ ਕੇ ਕਾਲ ਕੀ ਜ੍ਵਾਲ ਜੈਸੇ ॥੧੯॥
His conch produces such a terrible sound that appears like the blazing fire of the Death on doomsday.19.

ਇਥੇ ਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਹਥ ਵਿਚ ਧਨੁਖ, ਕਿਰਪਾਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ , ਓਸ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਦੰਦ ਦਸੇ ਗਏ ਨੇ , ਹਥਾਂ ਵਿਚ ਡੋਰੂ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਸਰਬ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਹਸ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਓਹਦੇ ਕੋਲ ਇਕ ਸੰਖ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਜਦੋਂ ਵਜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਘੋਰ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚੋਂ ਪਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਸਬ ਕਾਲ ਦੀ ਜਵਾਲਾ ਵਾਂਗ ਅਸਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਹੁਣ ਇਹਨਾ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਰੂਪ ਨੂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚੋਂ ਬਿਆਨ ਕਰਾਂਗੇ:

੧. ਓਹਦੇ ਹਥ ਵਿਚ ਧਨੁਖ ਹੈ - ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਓਸ ਨੂ ਸਾਰੰਗ ਪਾਨ ਕਿਹਾ ਹੈ , ਸਾਰੰਗ ਮਤਲਬ ਧਨੁਖ " ਚਿਰੁ ਹੋਆ ਦੇਖੇ ਸਾਰਿੰਗਪਾਣੀ "
੨. ਖ੍ਢ਼ਗ - ਗਿਆਨ - " ਗਿਆਨ ਖੜਗੁ ਲੈ ਮਨ ਸਿਉ ਲੂਝੈ" - ਗਿਆਨ ਦਾ ਖਜਾਨਾ ਵੀ ਓਹੀ ਹੈ
੩. " ਧਰਣੀਧਰ ਈਸ ਨਰਸਿੰਘ ਨਾਰਾੲਿਣ ਦਾੜਾਂ ਅਗੇ ਪਿ੍ਥਮਿ ਧਰਾਇਣ ॥ ਬਾਵਨ ਰੂਪੁ ਕੀਆ ਤੁਧੁ ਕਰਤੇ ਸਭ ਹੀ ਸੇਤੀ ਹੈ ਚੰਗਾ॥"
੪. " ਸੰਖ ਚਕ੍ਰ ਮਾਲਾ ਤਿਲਕੁ ਬਿਰਾਜਿਤ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜਮੁ ਡਰਿਓ, ਨਿਰਭਉ ਭਏ ਰਾਮ ਬਲ ਗਰਜਿਤ ਜਨਮ ਮਰਨ ਸੰਤਾਪ ਹਿਰਿਓ॥ "
੫ "ਘੰਟਾ ਜਾ ਕਾ ਸੁਨੀਐ ਚਹੁ ਕੁੰਟ॥"

ਹੁਣ ਦੇਖੋ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਦਰਜ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਕੋਲ ਵੀ ਧਨੁਖ ਹੈ, ਸੰਖ ਹੈ , ਭਿਆਨਕ ਦੰਦ ਹਨ , ਓਹਦਾ ਘੰਟਾ( ਡਮਰੂ ) ਵੀ ਹਰ ਜਗਾਹ ਵਜ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਓਹਦੇ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਗਿਆਨ ਦੀ ਕਿਰਪਾਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਤਾਂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂ ਬਾਵਨ ਅਵਤਾਰ ਵੀ ਦਰਸਾ ਦਿਤਾ ਹੈ , ਓਹਦੇ ਤਾਂ ਤਿਲਕ ਵੀ ਲਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ , ਸੋ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਵੀ ਬ੍ਰਾਹਮਨ ਹੋਣਾ ਤੇ ਇਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣਾ , ਕਿਓਂ ਕੇ ਜੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਲਿਖਦੇ ਤਾਂ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਦੇ ਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਾਰਣ ਲਗਿਆਂ ਓਸ ਨੂ ਕਿਸੇ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰੂਪ ਦਿੰਦੇ , ਇਹ ਕੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਵਾਲਾ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿਤਾ? ਨਾਲੇ ਗਲ ਵਿਚ ਮਾਲਾ ਵੀ ਪਾ ਦਿਤੀ , ਹੁਣ ਮਾਲਾ ਪਾਣਾ ਕੋਈ ਸਿਖੀ ਹੈ ? ਏਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕੇ ਦਸਮ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰਹ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਵੀ ਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ । ਇਹ ਜੋ ਸਰੂਪ ਵਰਣਨ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਤੇ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਆਏ ਨੇ , ਇਹ ਓਹਦੇ ਗੁਣਕਾਰੀ ਸਰੂਪ ਹੀ ਨੇ, ਓਹਦੇ ਗੁਣਾ ਨੂ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਅਨਾ ਹੈ ਕਿਓਂ ਕੇ ਓਹ ਗੁਣ ਕਰੀ ਸਰੂਪ ਦੀਆਂ ਹੀ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਬੈਹ ਗਿਆ ਤੇ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿਆਣਾ ਹੈ ਕਿਓਂ ਕੇ ਓਸਨੇ ਏਸ ਸਰੂਪ ਵਿਚੋਂ ਨਿਰਗੁਨ ਦੀ ਗਲ ਫਢ਼ ਲਈ । ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਤੇ ਚੋਬੀਸ ਅਵਤਾਰ ਵਿਚ ਦਿਤੇ ਸਰੂਪ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਬਲੋਗ ਵਿਚ ਪਢ਼ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਜਲਦ ਦੀ ਚੋਪਈ ਦੇ ਸਰੋਤ ਮਹਾਕਾਲ ਯੁਧ ਵਰਣਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਕੇ ਮਹਾਕਾਲ ਦਾ ਯੁਧ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਤੇ ਕਿਥੇ ਹੋਇਆ ਹੈ ।

ਆਸ ਹੈ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂ ਅੰਦਾਜਾ ਲਾਗ ਹੀ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕੋਈ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਨਹੀਂ। ਜੋ ਓਸ ਦੇ ਭਿਅੰਕਰ ਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਇਕ ਦੋ ਜਗਾਹ ਤੇ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਓਹ ਓਸ ਦੇ ਮੋਤ ਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ । ਤੇ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਨੂ ਛਡ ਕੇ ਮੋਤ ਸਬ ਨੂ ਹੀ ਭਿਆਨਕ ਲਗਦੀ ਹੈ । ਮੋਤ ਵੀ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਇਕ ਗੁਣ ਹੀ ਹੈ । ਤੇ ਜੇ ਅਜੇ ਵੀ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕੇ ਓਹ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਓਹ ਦੇਹਧਾਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ ਸੁਭਾਏਮਾਨ ਹੈ। ਕੋਸ਼ਿਸ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ ਕੇ ਸਬ ਝੂਠਾਂ ਦਾ ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਪਰਦਾ ਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ।

ਦਾਸ

ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ( 17/09/2011) copyright @ tejwantkawaljit Singh . Any edition done without the permission of author will lead to a legal action at the cost of editor

ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ (ਡੀ.ਲਿਟ)

ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ

ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ (ਡੀ.ਲਿਟ)


ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਡੀ. ਲਿਟ) ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਪੁਸਤਕ ‘ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ’ ਦਾ ਮੁਖ-ਬੰਧ

‘ਜਾਪੁ’ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ‘ਬਾਣੀ’ ਹੈ। ਰਹਿਤਨਾਮਿਆਂ ਵਿਚ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਵਲੋਂ ਹੈ ਕਿ ਹਰੇਕ ਸਿੱਖ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ‘ਜਪੁ’ ਅਤੇ ‘ਜਾਪੁ’ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੇ। ‘ਅੰਮ੍ਰਿਤ’ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਭੀ ਇਹ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪਰ ਆਮ ਵੇਖਣ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਤਨੀ ਲੋੜ ਇਸ ‘ਬਾਣੀ’ ਦੀ ਸਿੱਖ ਆਤਮਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ; ਉਤਨਾ ਧਿਆਨ ਇਸ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਰਬੀ ਤੇ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਫਜ਼ ਹਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਬਹੁਤ ਔਖੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਔਖਿਆਈ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਟੀਕੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਪਰ ਖੋਜ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ-ਕੋਣ ਤੋਂ ਉਹ ਤਸੱਲੀ ਬਖਸ਼ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ‘ਬਾਣੀ’ ਵਿਚੋਂ ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਟੀਕਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲੀਹਾਂ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਜਪੁ ਜੀ, ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵੈਯੇ, ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ, ਸੁਖਮਨੀ ਤੇ ਰਾਮਕਲੀ ਸੱਦੁ ਦੇ ਟੀਕੇ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ‘ਬੋਲੀ’ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ-ਕੋਣ ਤੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਰੇਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲਫਜ਼ ਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਸਕੇ।

‘ਜਾਪੁ’ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਈ ਲਫਜ਼ ਮੁੜ ਮੁੜ ਕਈ ਵਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਯਾਦ ਕਰਨਾਂ ਕਾਫੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਯਾਦ ਹੋਣ ਤੇ ਭੀ ਜੇ ਇਸਦਾ ਪਾਠ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸੁਰਤ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਖਿੰਡ ਜਾਏ ਤਾ ਪਾਠ ਘੱਟ ਹੀ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਕੋ ਲਫਜ਼ ਦੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਉਣ ਕਰਕੇ ਪਾਠ ਅਗਾਂਹ ਪਿਛਾਂਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਸੁਰਤ ਨੂੰ ਇਕ ਥਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਇਹ ‘ਬਾਣੀ’ ਬਹੁਤ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਓਪਰੀ ਨਜ਼ਰੇ ਇਸ ‘ਬਾਣੀ’ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆਂ ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਇਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਕੇਵਲ ਅੱਡੋ ਅੱਡ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਹੀ ਮੁੜ ਮੁੜ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ‘ਬਾਣੀ’ ਵਿਚ ਖਿਆਲਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਇਕ ਸਾਰ ਮਿਲਵੀਂ ਲੜੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਇਸ ਟੀਕੇ ਵਿਚ ਇਹ ਦੱਸ਼ਿਆ ਹੈ ਕਿ ‘ਜਾਪੁ’ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਰੇ 22 ਛੰਦਾਂ ਵਿਚ ਇਕ-ਸਾਰ ਤੇ ਮਿਲਵਾਂ ਭਾਵ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਹਿੰਦੂ ਲੋਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਦੇਵ-ਬਾਣੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਿਰਫ ਅਰਬੀ ਆਪਣੇ ਮਜ੍ਹਬ ਵਿਚ ਜਾਇਜ਼ ਤੇ ਸਹੀ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਇਕ ਮਤ ਦੇ ਬੰਦੇ ਦੂਜੇ ਮਤ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ‘ਬੋਲੀ’ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤਰੰਗ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵਰਤਣੋਂ ਨਫਰਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ‘ਜਾਪੁ’ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਰਬੀ ਤੇ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਲਫਜ਼ ਵਰਤ ਕੇ ਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਇਸ ‘ਬਾਣੀ’ ਦਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪਾਠ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕੌਮ ਦੀ ਸਦੀਆਂ ਦੀ ਤੰਗ-ਦਿਲੀ ਤੇ ਪੱਖ-ਪਾਤ ਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚੋਂ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਆਉਣ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਤੇ ‘ਤਿਆਗੀ’ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਭੀ ਅਸਲ ਤਿਆਗ, ਖਲਕ ਤੇ ਖਲਕਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵੇਖਣ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਸੀ, ਦਇਆ ਤੇ ਸੰਤੋਖ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਵਿਰਲੇ ਥਾਂ ਸੀ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ‘ਲੋਕ ਗੀਤ’ ਉਸਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਉਤੇ ਬੜਾ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਏਥੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜ਼ਾਹਰਦਾਰੀ ਵਧ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਲੋਕ ਗੀਤ ਵੀ ਦਇਆ, ਸੰਤੋਖ, ਪਿਆਰ, ਕੁਰਬਾਨੀ ਆਦਿਕ ਦੇ ੳੇੁਚੇ ਇਨਸਾਨੀ ਵਲਵਲਿਆਂ ਦਾ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣੋ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ‘ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ’ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਜਾਨ ਪਾਈ, ‘ਘੋੜੀਆਂ’, ‘ਛੰਤ’, ‘ਅਲਾਹਣੀਆਂ’, ‘ਸਦੁ’, ‘ਬਾਰਹਮਾਹ’, ‘ਲਾਵਾਂ’, ‘ਵਾਰ’ ਆਦਿਕ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ‘ਛੰਦ’ ਵਰਤ ਕੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਰ ਚੁੱਕੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿਚ ਫਿਰ ਜ਼ਿੰਦ ਰੁਮਕਾ ਦਿੱਤੀ; ਸੱਚ, ਤਿਆਗ, ਪਿਆਰ, ਦਇਆ ਤੇ ਸੰਤੋਖ ਦੇ ਤਰੰਗ ਆਮ ਜੰਨਤਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤ ਰਸ ‘ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਟਾਇਆ। ਪਰ ਉਹ ਹਿਰਦਾ ਸਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਨਹੀਂ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਜੋਸ਼ ਦਾ ਹੁਲਾਰਾ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਗੁਣ ਜਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਜੋ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ। ਕਾਦਿਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਦੋ ਪਹਿਲੂ ਹਨ; ਇਕ ਹੈ ‘ਜਮਾਲ’ (ਕੋਮਲ ਸੁੰਦਰਤ) ਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈ ‘ਜਲਾਲ’। ਤਿਆਗ, ਪਿਆਰ, ਦਇਆ ਤੇ ਸੰਤੋਖ ਆਦਿਕ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੋਮਲ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ‘ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ‘ਜਮਾਲ’ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ‘ਜਲਾਲ’ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਬੀਰ ਰਸ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਇਹ ਕੰਮ ‘ਵਰਿਆਮ ਮਰਦ’ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ। ਲੁਤਫ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ‘ਬਾਣੀ’ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਹੀ ਸਿਫਤ-ਸਲਾਹ ਹੈ, ਪਰ ਲਫਜ਼ ਅਜਿਹੇ ਵਰਤੇ ਹਨ ਤੇ ਲਫਜ਼ਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਦੇ ‘ਛੰਦ’ ਐਸੇ ਵਰਤੇ ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ-ਸੁਣ ਕੇ ਬੀਰ-ਰਸ ਹੁਲਾਰੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ‘ਬਾਣੀ’ ‘ਰਾਗ’-ਵਾਰ ਵੰਡੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ‘ਬਾਣੀ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ‘ਛੰਦਾਂ’ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਬੀਰ-ਰਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਵੇਖੋ, ਬਚਿੱਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਤੇਗ-ਰੂਪ ਆਖ ਕੇ ਐਸੇ ਲਫਜ਼ਾਂ ਤੇ ਛੰਦਾਂ ਵਿਚ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚਿੱਤ ਜੋਸ਼ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮਾਨੋ, ਨੱਚ ਉਠਦਾ ਹੈ:_

ਖਗ ਖੰਡ ਬਿਹੰਡੰ, ਖਲ ਦਲ ਖੰਡੰ, ਅਤਿ ਰਣ ਮੰਡੰ, ਬਰ ਬੰਡੰ॥

ਭੁਜ ਦੰਡ ਅਖੰਡੰ, ਤੇਜ ਪ੍ਰਚੰਢੰ, ਜੋਤਿ ਅਮੰਡੰ, ਭਾਨ ਪ੍ਰਭੰ॥

ਸੁਖ ਸੰਤਹ ਕਰਣੰ, ਦੁਰਮਤਿ ਦਰਣੰ, ਕਿਲਵਿਖ ਹਰਣੰ, ਅਸਿ ਸਰਣੰ॥

ਜੈ ਜੈ ਜਗ ਕਾਰਣ, ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਉਬਾਰਣ, ਮਮ ਪ੍ਰਤਿਪਾਰਣ, ਜੈ ਤੇਗੰ॥2॥

ਸ਼ਾਇਦ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਦੋ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ।

ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ

1 ਜਨਵਰੀ, 1944

ਛੇਵੀਂ ਛਾਪ

ਇਸ ਟੀਕੇ ਦੀ ਦੂਜੀ ਛਾਪ 1950 ਵਿਚ, ਤੀਜੀ 1957 ਵਿਚ, ਚੌਥੀ 1966 ਵਿਚ, ਤੇ ਪੰਜਵੀਂ 1970 ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ, ਜੋ ਮੇਰੀ ਹੌਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।

57, ਜੋਸ਼ੀ ਕਾਲੋਨੀ, ਮਾਲ ਰੋਡ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ
1975

ਨੋਟ:-ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਡੀ. ਲਿਟ) ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਪੁਸਤਕ ‘ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਟੀਕ’ ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਦਰਜ਼, ਬਜ਼ਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵੱਲੋਂ ਛਾਪੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਆਈ ਐਸ ਬੀ ਐਨ 81-7202-077-1 (ਪੇਪਰ ਬੈਕ) ਅਤੇ ਸਜਿਲਦ ਦਾ ਨੰ: 81-7205-146-8 ਹੈ।

Guru Sahib's Kavi Gwal Regarding guru sahib's bani

ਪਢਕੈ ਤਿਹਾਰੀ ਬਾਨੀ ਸ੍ਰੀਮਨ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ,
ਜੀਵਨ ਮੁਕਤ ਜਨ ਹੋਯ ਰਹੈਂ ਅਗ ਮੈ।
ਸਾਧੁ ਮੇਨ ਸ਼ੇਰਪਨ ਸ਼ੇਰ ਮੇਨ ਸਾਧੁਮਨ,
ਦੋਊ ਪਨ ਦੇਖਿਯਤ ਆਪ ਹੀ ਕੇ ਮਗ ਮੇ।
ਗਵਾਲ ਕਵਿ ਅਦਭੁਤ ਬਾਤੇ ਕਹੋਂ ਕੌਨ ਕੌਨ,
ਭੌਨ ਨੌਨ ਜ਼ਾਹਰ ਜ਼ਹੂਰ ਪਗ ਪਗ ਮੇ।
ਸਿਖ ਜੇ ਤਿਹਾਰੇ ਸਭ ਸੰਗਯਾ ਮਾਹਿ ਸਿੰਘ ਭਯੇ,
ਸਮਰ ਮੇ ਸਿੰਘ ਭਯੇ ਸਿੰਘ ਭਯੇ ਜਗ ਮੇ॥
(ਕਵੀ ਗਵਾਲ, ਗੁਰ ਮਹਿਮਾ ਰਤਨਾਵਲੀ. ਪੰਨਾ 253)

ਸ੍ਰੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਭਾਗ ੩ - TejwantKawaljit Singh

ਸ੍ਰੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਅਗੇ ਲੈ ਕੇ ਚਲਦੇ ਹਾਂ:

ਯੋਗੀਆਂ, ਦੁਧ ਧਾਰੀ ਸਾਧੂਆਂ, ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂ ਸਾਫ਼ ਲਫਜਾਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਕੇ ਇਹਨਾ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਇਹਨਾ ਨਾਲ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਸ ਨਹੀਂ ਆਣਾ , ਸਿਰਫ ਇਕ ਦੀ ਹੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰੋ ਤਾਂ ਹੀ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਹੈ :

ਨਿਉਲੀ ਕਰਮ ਦੂਧਾਧਾਰੀ ਬਿਦਿਆਧਰ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਧਿਆਨ ਕੋ ਲਗਾਵੈ ਨੈਕ ਧਿਆਨ ਹੂੰ ਨ ਪਾਈਐ ॥
The Yogis performing Neoli Karma (cleansing of intestines), those subsisting only on milk, learned and celibates, all meditate upon Him, but without an iota of getting His comprehension.
ਰਾਜਨ ਕੇ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਨ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਐਸੋ ਰਾਜ ਛੋਡਿ ਅਉਰ ਦੂਜਾ ਕਉਨ ਧਿਆਈਐ ॥੩॥੪੨॥
He is the king of kings and emperor of emperors, Who else should be meditated upon, forsaking such a Supreme monarch?.3.੪੨

ਓਸ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਸਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਸ੍ਰੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਵਿਚ ਕਈ ਬਹੁਤ ਜਗਾਹ ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ;

ਆਤਮਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਹ ਸਿਧਤਾ ਸਰੂਪ ਤਾਹ ਬੁਧਤਾ ਬਿਭੂਤ ਜਾਹ ਸਿਧਤਾ ਸੁਭਾਉ ਹੈ ॥
His Self is Supreme, He is Power-incarnate, His wealth is His Intellect and His Nature is that of a Redeemer.

ਰਾਗ ਭੀ ਨ ਰੰਗ ਤਾਹਿ ਰੂਪ ਭੀ ਨ ਰੇਖ ਜਾਹਿ ਅੰਗ ਭੀ ਸੁਰੰਗ ਤਾਹਿ ਰੰਗ ਕੇ ਸੁਭਾਉ ਹੈ ॥
He is without affection, colour, form and mark, still He hath beautiful limbs and His Nature is that of Love.

ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੇ ਕੋਈ ਦੇਹ ਇਸ ਬ੍ਰੇਹ੍ਮੰਡ ਵਿਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ, ਰੂਪ, ਰੇਖ , ਭੇਖ ਨਾ ਹੋਵੇ । ਇਥੋਂ ਤਕ ਕੇ ਮਨੁਖੀ ਅਖਾਂ ਨੂ ਦਿਖਣ ਵਾਲੇ ਕੀਟਾਣੁ ਵੀ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹਨ ਪਰ ਇਕ ਓਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜੋ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਨਹੀਂ , ਤੇ ਇਹੀ ਲਛਣ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਵੀ ਹਨ, ਤਾਂ ਫਰਕ ਕੀ ਹੋਇਆ? ਹਾਂ ਇਕ ਫਰਕ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਹੈ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਓਹ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਓਹ ਰੂਪ ਜੋ ਹੁਣ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਰਹੇਗਾ ਵੀ , ਤੇ ਓਦੋਂ ਤਕ ਰਹੇਗਾ ਜਦੋਂ ਤਕ ਸਮਾਂ ਰਹੇਗਾ। ਅਕਾਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਵਿਚਰ ਰਿਹਾ , ਭਾਵ ਓਹ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਓਂ ਕੇ ਹੁਣ ਤੇ ਸਮਾ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਰੂਪ ਜੋ ਸਮੇ ਨੂ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਰਖ ਕੇ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ , ਓਸ ਨੂ ਹੀ ਕਾਲਪੁਰਖ ਜਾਣ ਮਹਾਂ ਕਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕੇ ਹੋਰ ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ , ਓਹੀ ਕਾਲਪੁਰਖ ਅਕਾਲ ਵੀ ਹੈ , ਕੋਈ ਵੀ ਭੇਦ ਨਹੀਂ " ਔਰ ਸੋ ਕਾਲ ਸਭੈ ਬਸ ਕਾਲ ਕੇ ਏਕ ਹੀ ਕਾਲ ਅਕਾਲ ਸਦਾ ਹੈ "

ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਤਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਣੀ ਹੈ ਪਰ ਓਹ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਤਤਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ :

ਕਿ ਅਰੂਪਸ ॥ ਕਿ ਅਭੂਪਸ ॥
That Lord is Formless; that Lord is Elementless.

ਓਹ ਜਮਣ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਓਸਨੂ ਕਿਵੇਂ ਕੋਈ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਹੀ ਨਹੀਂ ? ਜੇ ਓਸ ਦੀ ਦੇਹ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਓਹ ਜਰੂਰ ਕਿਸੇ ਨੂ ਦਿਸਦਾ ਪਰ ਓਸ ਦੀ ਤਾਂ ਦੇਹ ਹੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।ਹਾਂ ਓਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਇਕ ਗੁਣ ਕਾਰੀ ਦੇਹ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਵੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਗੇ ਦਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ । ਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਗਲ ਓਹ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਦਗਾਬਾਜੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤੇ ਓਹ ਸਦਾ ਅਟਲ ਹੈ :

ਕਿ ਅਜਾਤਸ ॥ ਕਿ ਅਝਾਤਸ ॥
That Lord is Unborn; that Lord is invisible.

ਕਿ ਅਛਲਸ ॥ ਕਿ ਅਟਲਸ ॥੧੦੫੭॥
That Lord is Fraudless; that Lord is Eternal.10.57.

ਹੁਣ ਜੋ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਕੋਈ ਦੇਹ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਬਾਹਵਾਂ ਵੀ ਹੁੰਦਿਆ ਹਨ ਤਾਂ ਓਹਨਾ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂ ਪੁਛੋ ਕੇ "ਚਤੁਰ ਭੁਜ" ਮਤਲਬ ਚਾਰ ਬਾਹਵਾਂ ਵਾਲਾ ਜੋ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਓਹ ਕੋਣ ਹੈ ?

"ਚਤੁਰਾਈ ਨਾ ਚਤੁਰਭੁਜੁ ਪਾਈਐ"

ਇਸੇ ਭੁਲੇਖੇ ਨੂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਬਿਨਾ ਲਤਾਂ ਬਾਹਵਾਂ ਤੋਂ ਹੈ :

ਅਡੰਗਸਚ ॥ ਅਣੰਗਸਚ ॥੧੧॥੫੮॥
That Lord cannot be stung; that Lord is Limbless.11.58.

ਓਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਾਲਪੁਰਖ ਹੀ ਸਾਡੀ ਮਾਂ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸਦਾ ਪਿਓ ਵੀ ਤੇ ਸਦਾ ਸਖਾ ਬੰਧਪ ਭਾਈ ਵੀ :

ਪਿਤਸ ਤੁਯੰ ॥ ਸੁਤਸ ਤੁਯੰ ॥
Thou are the father; Thou are the son.

ਮਤਸ ਤੁਯੰ ॥ ਗਤਸ ਤੁਯੰ ॥੭॥੭੩॥
Thou are the mother; Thou are the liberation.7.73.

ਇਹ ਓਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਉਤਰ ਹੈ ਜੋ ਕਹ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਬਾਪ ਮਹਾਕਾਲ ਹੈ ਤੇ ਮਾਂ ਕਾਲਕਾ। ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਨਾ ਤਾਂ ਪਤਾ ਕੇ ਮਹਾਕਾਲ ਕੋਣ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਪਤਾ ਕਾਲਕਾ ਕੋਣ ਹੈ? ਇਹਨਾ ਨੂ ਇਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਤਾਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਵੀਚਾਰ ਅਗਲੇ ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਕਰਾਂਗੇ ।

ਦੇਖੋ ਕੇ ਓਸ ਮਹਾਕਾਲ ਦੀ ਇਕ ਝਲਕ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਿਵਜੀ ਵੀ ਪਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਲੋਕ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਮਹਾਕਾਲ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਹੈ ।

ਅਗੰਮ ਤੇਜ ਸੋਭੀਯੰ ॥ ਰਿਖੀਸ ਈਸ ਲੋਭੀਯੰ ॥
Thy Inaccesible Glory looks elegant; therefore the great sages and Shiva are covetous to have Thy Sight.

ਹੁਣ ਕੁਛ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਗਿਆਨੀ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਸਰੂਪ ਦੇ ਮੁਕਟ ਪਿਆ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਹਨਾ ਦਾ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚਲੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿਰ ਦੇ ਮੁਕਟ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਹਿਣਾ ਹੋਵੇਗਾ:

"ਪੀਤ ਬਸਨ ਕੁੰਦ ਦਸਨ ਪ੍ਰਿਆ ਸਹਿਤ ਕੰਠ ਮਾਲ ਮੁਕਟੁ ਸੀਸਿ ਮੋਰ ਪੰਖ ਚਾਹਿ ਜੀਉ ॥ ਬੇਵਜੀਰ ਬਡੇ ਧੀਰ ਧਰਮ ਅੰਗ ਅਲਖ ਅਗਮ ਖੇਲੁ ਕੀਆ ਆਪਣੈ ਉਛਾਹਿ ਜੀਉ ॥

ਅਕਥ ਕਥਾ ਕਥੀ ਨ ਜਾਇ ਤੀਨਿ ਲੋਕ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ਸੁਤਹ ਸਿਧ ਰੂਪੁ ਧਰਿਓ ਸਾਹਨ ਕੈ ਸਾਹਿ ਜੀਉ ॥ ਸਤਿ ਸਾਚੁ ਸ੍ਰੀ ਨਿਵਾਸੁ ਆਦਿ ਪੁਰਖੁ ਸਦਾ ਤੁਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿ ਜੀਉ ॥੩॥੮॥"

ਦੇਖੋ ਇਥੇ ਤੇ ਮੁਕਟ ਤੇ ਮੋਰ ਪੰਖ ਵੀ ਲਾਗੇ ਨੇ, ਕੰਠ ਵਿਚ ਮਾਲਾ ਵੀ ਹੈ। ਅਗੇ ਹੋਰ ਵੀ ਦੇਖ ਲਵੋ ਤਾਂ ਕੇ ਕੋਈ ਭੁਲੇਖਾ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ :

"ਬਨਮਾਲਾ ਬਿਭੂਖਨ ਕਮਲ ਨੈਨ ॥

ਸੁੰਦਰ ਕੁੰਡਲ ਮੁਕਟ ਬੈਨ ॥

ਸੰਖ ਚਕ੍ਰ ਗਦਾ ਹੈ ਧਾਰੀ ਮਹਾ ਸਾਰਥੀ ਸਤਸੰਗਾ ॥੧੦॥ "

ਹੁਣ ਏਸ ਰੂਪ ਕੋਲ ਤੇ ਗਦਾ ਵੀ ਹੈ ,ਗਲ ਵਿਚ ਬਨਮਾਲਾ ਵੀ ਹੈ, ਹਥ ਵਿਚ ਸੰਖ ਵੀ ਹੈ, ਚਕ੍ਰ ਵੀ ਹੈ , ਸਿਰ ਤੇ ਮੁਕਟ ਵੀ ਹੈ , ਤੇ ਓਹ ਸਾਰਥੀ ਵੀ ਹੈ । ਹੁਣ ਇਹ ਲੋਕ ਕਹਿਣਗੇ ਕੇ ਮੁਕਟ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਰਖਦੇ ਨੇ , ਸਿਖ ਤੇ ਦਸਤਾਰ ਰਖਦੇ ਨੇ , ਸੋ ਇਹ ਸਦਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ? ਦੂਜੀ ਗਲ ਕੇ ਸਬ ਨੂ ਪਤਾ ਹੈ ਕੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿਚ ਜੋ ਸੰਖ ਤੇ ਚਕ੍ਰ ਰਖਦਾ ਸੀ, ਮੋਰ ਵਾਲੇ ਖ੍ਭਾਂ ਵਾਲਾ ਮੁਕਟ ਪਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਜੋ ਯੁਧ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਮਹਾ ਸਾਰਥੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਓਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਿਰਫ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹੀ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂ ਪਤਾ ਸੀ ਕੇ ਇਹ ਲੋਗ ਕਲ ਨੂ ਕਹਿਣਗੇ ਕੇ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਭਰਮ ਨੂੰ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕੇ :

ਨਿੰਦ ਉਸਤਤ ਜਉਨ ਕੇ ਸਮ ਸ਼ੱਤ੍ਰੁ ਮਿਤ੍ਰ ਨ ਕੋਇ ॥
The calumny and Praise are equal to him and he has no friend, no foe,

ਕਉਨ ਬਾਟ ਪਰੀ ਤਿਸੈ ਪਥ ਸਾਰਥੀ ਰਥ ਹੋਇ ॥੧॥
Of what crucial necessity, He became the charioteer ?1.

ਤਾਤ ਮਾਤ ਨ ਜਾਤ ਜਾਕਰ ਪੁਤ੍ਰ ਪੌਤ੍ਰ ਮੁਕੰਦ ॥
He, the Giver of salvation, has no father, no mother, no son and no grandson;

ਕਉਨ ਕਾਜ ਕਹਾਹਿੰਗੇ ਤੇ ਆਨਿ ਦੇਵਕਿ ਨੰਦ ॥੨॥
O what necessity he caused others to call Him the son of Devaki ?2.

ਪਰ ਨਾਲ ਵੀ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕੇ ਇਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਗੇ ਗੁਣਕਾਰੀ ਨਾਮ ਹਨ ਤੇ ਗੁਣਕਾਰੀ ਸਰੂਪ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਕੇ ਉਪਰ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵੀ ਇਕ ਗੁਣ ਕਾਰੀ ਨਾਮ ਹੀ ਹੈ ਤੇ ਓਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਵੀ ਗੁਣ ਕਾਰੀ ਸਰੂਪ ਹੀ ਹੈ , ਤੇ ਜੋ ਸ਼ਸਤਰ ਓਸ ਦੇ ਹਥ ਵਿਚ ਹਨ ਓਹ ਵੀ ਓਸ ਦੇ ਗੁਣ ਕਾਰੀ ਸਰੂਪ ਨੂ ਹੀ ਬਿਆਨ ਦੇ ਹਨ । ਜੇ ਓਹ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ "ਅਸਪਾਨ " ਹੈ ਭਾਵ ਕਿਰਪਾਨ ਪਾਣ ਵਾਲਾ ਤਾਂ ਓਹੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ "ਸਾਰਿੰਗਪਾਨ " ਹੈ ਭਾਵ ਧਨੁਸ਼ ਪਾਣ ਵਾਲਾ :

" ਚਿਰੁ ਹੋਆ ਦੇਖੇ ਸਾਰਿੰਗਪਾਣੀ "

ਪਰ ਹੁਣ ਜੇ ਓਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਏਸ ਸਰੂਪ ਨੂ ਸੁਣ ਕੇ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕੇ ਓਹ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਕਹੋਗੇ? ਲਾਓ ਇਹ ਸ਼ੰਕਾ ਵੀ ਅਜੇ ਨਿਵਰਤ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਓਸ ਦੇ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਸ਼ਸਤਰ ਵੀ ਦੇਖ ਲਈਏ:

੧. ਗਦਾ - " ਗਰੀਬੀ ਗਦਾ ਹਮਾਰੀ " - ਭਾਵ ਨਿਮਰਤਾ - ਓਹ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਹੜੇ ਕੋਲ ਇਨੀ ਨਿਮਰਤਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਓਹ ਹੀ ਜੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਦੇਵੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਕੀ ਹਿਮਤ ਜੋ ਨਿਮਰਤਾ ਸਿਖ ਲਈਏ?
੨. ਧਨੁਖ - "ਧਣਖੁ ਚਢ਼ਾਇਓ ਸਤ ਦਾ " - ਓਹ ਹੀ ਸਤ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੈ ਤੇ ਓਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸਬ ਝੂਠ ਹੈ ।
੩. ਕਿਰਪਾਨ ਪਾਨ - ਕਿਰਪਾ ਦਾ ਸਾਗਰ
੪. ਖ੍ਢ਼ਗ - ਗਿਆਨ - " ਗਿਆਨ ਖੜਗੁ ਲੈ ਮਨ ਸਿਉ ਲੂਝੈ" - ਗਿਆਨ ਦਾ ਖਜਾਨਾ ਵੀ ਓਹੀ ਹੈ
੫. ਅਸਪਾਨ - ਕਿਰਪਾਨ ਧਾਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਭਾਵ ਕਿਰਪਾ ਦਾ ਦਾਤਾ

ਹੁਣ ਜੇ ਕੋਈ ਸੋਚ ਲਵੇ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਚੀ ਮੁਚੀ ਦੇ ਸ਼ਸਤਰ ਪਾ ਕੇ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਕਹਿਣੇ।

ਤੇ ਓਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਗੁਣ ਕਾਰੀ ਰੂਪ ਮਹਾਕਾਲ ਵੀ ਹੈ, ਸਿਰ ਤੇ ਮੁਕਟ ਸਜਾਓਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਓਸ ਸਬ ਤੇ ਹਕੂਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ :

ਸੁਭੰਤ ਸੀਸ ਸਿਧਰੰ ॥ ਜਲੰਤ ਸਿਧਰੀ ਨਰੰ ॥੭॥੮੫॥
The Crown on Thy head looks elegant; seeing which the moon feels shy.7.85.

ਅਤੇ ਓਸ ਦਾ ਹੁਕਮ ਰੂਪੀ ਚਕ੍ਰ ਛਾਰ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਚਲਦਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਓਸਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਹੈ :

ਜੰਤ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰਕੰ ॥ ਚਲੰਤ ਚੱਕ੍ਰ ਚਉ ਦਿਸੰ ॥੮॥੮੬॥
When Thou usest Thy arms and weapons; and Thy disc moves in all the four directions.8.86.

ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਰਿਹਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਵਿਚ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵਿਚ?

ਸ੍ਰੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਦੀ ਗਿਆਨ ਚਰਚਾ ਅਗੇ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ ਤੇ ਆਪਾਂ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਪਾਖੰਡ ਧਰਮ ਜਿਵੇਂ ਜਗ ਕਰਨੇ , ਮੰਤਰ ਪਢ਼ਨੇ ਆਦਿ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦਾਸ

ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ (੧੦/੦੯/੧੧ ) copyright @tejwantkawaljit singh Any editing done without the written permission of author will lead to legal action at the cost of editor

See how intellectual you need to be to write a composition like Jaap Sahib - Harkirat Singh

ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰਾਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਛਪੈ ਛੰਦ ਨਾਲ਼, ਇਹ ਇੱਕ ਮਾਤ੍ਰਿਕ ਤੋਲ ਦਾ ਛੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਛਪੈ ਭਾਵ ਛੇ ਚਰਣਾਂ ਵਾਲ਼ਾ, ਛੇ ਚਰਣ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਇਸ ਛੰਦ ਨੂੰ ਸ਼ਟਪਦ (ਜਾਂ ਖਟਪਦ ਜਾਂ ਛੱਪਯ) ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। (ਸ਼ਟ - ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਛੇ, ਪਦ- ਚਰਣ)
ਛਪੈ ਛੰਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਦੋ ਹੋਰ ਛੰਦ ਮਾਤ੍ਰਿਕ ਛੁਪਾਏ ਹੋਏ ਨੇ: "ਪਹਿਲੇ ਚਾਰ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ 24 ਮਾਤਰਾਂ ਵਾਲ਼ਾ ਛੰਦ ਰੋਲਾ ਹੈ। ਏਸ ਛੰਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਰਾਮ 11 ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਸਰਾ 13 ਮਾਤਰਾ ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। (ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਮੰਗਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਦੱਸ ਦੇਣ ਭਰ ਨਾਲ਼ ਛੰਦ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਏਥੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਤੋਂ ਇਕਦਮ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲ਼ਾ ਤੁਕਾਂਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਘੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀ ਇਹ ਰੋਲਾ ਛੰਦ ਬਣਦਾ ਹੈ)
ਨਹੀਂ ਤਾਂ 24 ਮਾਤਰਾ ਵਾਲ਼ੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਛੰਦ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਵੀ ਐਨ ਓਥੇ ਹੀ ਲੱਗਦੈ ਜਿੱਥੇ ਰੋਲਾ ਛੰਦ ਦਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ: ਏਲਾ ਛੰਦ, ਸੋਰਠਾ ਛੰਦ, ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ਆਦਿ।

ਦੇਖੋ ਪਹਿਲੀ ਤੁਕ:
ਚੱਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਅਰੁ ਬਰਨ ਜਾਤਿ ਅਰੁ ਪਾਤਿ ਨਹਿਨ ਜਿਹ ।।
1111 111 11 111 21 11 21 111 11 = 25 (????)

ਓਹ ਹੋ, ਕਵਲਜੀਤ ਵੀਰ ਜੀ ਜ਼ਰਾ ਚੈੱਕ ਕਰਿਓ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਚੱਕ੍ਰ ਵਿੱਚ 'ਅੱਧਕ' ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਤ੍ਰਿਕ ਤੋਲ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਰਿਹਾ।

ਸੋ ਇਹ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:
ਚਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਅਰੁ ਬਰਨ ਜਾਤਿ ਅਰੁ ਪਾਤਿ ਨਹਿਨ ਜਿਹ ।।
111 111 11 111 21 11 21 111 11 = 24

ਤੇ ਦੇਖੋ ਸ਼ੁੱਧ ਅਰਥਾਂ ਵਾਸਤੇ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਕਿੱਥੇ ਆਏਗਾ ਇਹ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਐ (11 ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ) ਭਾਵ ਬਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ:
ਚਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਅਰੁ ਬਰਨ, ਜਾਤਿ ਅਰੁ ਪਾਤਿ ਨਹਿਨ ਜਿਹ ।।
(ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜੀ, ਪਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ 'ਅੱਧਕ' ਜਾਂ ਕੋਈ ਮਾਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇੰਜ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੀ।

ਅਗਲੀਆਂ 2 ਤੁਕਾਂ ਵਿਚਲਾ ਮਾਤ੍ਰਿਕ ਛੰਦ ਉੱਲਾਲ (28 ਮਾਤਰਾ) ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਜੀ...

See how

ਸ੍ਰੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ- ਭਾਗ ੨ - Tejwant Kawaljit Singh

ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਨੇਕ ਤੁਕਾਂ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਜਿਕਰ ਹੈ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰੰਗ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਹੈ , ਨਾ ਕੋਈ ਨੈਨ ਨਕਸ਼ ਹੈ, ਫਿਰ ਦੇਹ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ। ਜਦੋਂ " ਨਾ ਦੇਹੰ ਨਾ ਗੇਹੰ" ਹੀ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਪਿਛੇ ਕੀ ਰਹ ਗਿਆ ?

ਆਦਿ ਅਭੈ ਅਨਗਾਧਿ ਸਰੂਪੰ ॥ ਰਾਗ ਰੰਗਿ ਜਿਹ ਰੇਖ ਨ ਰੂਪੰ ॥
Thou art Primal, fearless and Unfathomable Entity; Thou art without affection, colour, mark and form.

ਰੰਕ ਭਯੋ ਰਾਵਤ ਕਹੂੰ ਭੂਪੰ ॥ ਕਹੂੰ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਸਰਿਤਾ ਕਹੂੰ ਕੂਪੰ ॥੭॥੨੭॥
Somewhere Thou art pauper, somewhere chieftain and somwerher king. Somewhere Thou art ocean, somewhere stream and somewhere a well.7.੨

ਇਥੇ ਇਕ ਹੋਰ ਗਲ ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ। " ਰੰਕ ਭਯੋ ਰਾਵ ਕਹੀ ਭੂਪਾ" ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਾਖਯਾਨ ਵਿਚ ਦਰਜ ਸਾਡੀ ਨਿਤਨੇਮ ਤੇ ਅਮ੍ਰਿਤ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਬਾਣੀ ਚੋਪਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਵੀ ਤੁਕ ਹੈ ਤੇ ਇਥੇ ਗਿਆਂ ਪਰਬੋਧ ਵਿਚ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਕ ਹੋਰ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕੇ ਇਹਨਾ ਦੋਨਾ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਰਚਨ ਵਾਲਾ ਇਕ ਹੀ ਹੈ।

ਅਦ੍ਵੈ ਅਬਿਨਾਸੀ ਪਰਮ ਪ੍ਰਕਾਸੀ ਤੇਜ ਸੁਰਾਸੀ ਅਕ੍ਰਿਤ ਕ੍ਰਿਤੰ ॥
Thou art Non-dual, Indestructible, Illuminator of thy light, the outlay of splendour and Creator of the Uncreated.

ਜਿਹ ਰੂਪ ਨ ਰੇਖੰ ਅਲਖ ਅਭੇਖੰ ਅਮਿਤ ਅਦ੍ਵੈਖੰ ਸਰਬ ਮਈ ॥
Thou art without form and mark, Thou art Incomprehensible, Guiseless, Unlimited, Unblemished, manifesting all forms.

ਸਭ ਕਿਲਵਿਖ ਹਰਣੰ ਪਤਿਤ ਉਧਰਣੰ ਅਸਰਣਿ ਸਰਣੰ ਏਕ ਦਈ ॥੮॥੨੮॥
Thou art the remover of sins, the redeemer of sinners and the only Motivator of keeping the patronless under refuge.8.੨੮

ਹੁਣ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਉਪਰ ਦਿਤੇ ਗੁਣ ਕਿਸੇ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ? ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਕਦੇ ਤੇਜ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਕਦੀਂ ਨਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਬਿਨਾ ਰੂਪ, ਰੰਗ, ਰੇਖ, ਭੇਖ, ਬਿਨਾ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਇਹ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾ ਨੂ ਕਿਸੇ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਦੇ ਗੁਣ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਆਦਮੀ ਹੀ ਮੂਰਖ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਇਕ ਆਪਣੇ ਵਾਂਗੂ ਯੋਧਾ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ, ਤੇ ਖੁਚ ਇਹੋ ਜੇਹਾ ਹੀ ਯੋਧਾ ਰੂਪ , ਸਗੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਭਿਆਨਿਕ ਯੋਧਾ ਰੂਪ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚਲਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਰਸਿੰਘ ਰੂਪ ਹੈ । ਇਹ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਆਪਣੇ ਸਬ ਤੋਂ ਨਜਦੀਕੀ ਤੇ ਪਿਆਰ ਵਾਲੇ ਨੂ ਵੀ ਯੋਧੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੀ ਦੇਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਟ ਦਾ ਰੂਪ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹਨ ਤੇ ਸਾਫ਼ ਸਪਸ਼ਟ ਲਫਜਾਂ ਵਿਚ ਦਸ ਚੁਕੇ ਹਨ ਕੇ ਓਹ ਕੋਈ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਨਹੀਂ , ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ ਕਰਨ ਖਾਤਿਰ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਮਾਨ ਰੂਪ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ , ਇਸੇ ਤਰਹ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਵੀ ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਮਾਨ ਰੂਪ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਯੋਧਾ ਰੂਪ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਲੰਬੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈ , ਭਾਵ ਓਸ ਦਾ ਹਥ ਕੀਤੇ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ , ਓਹ ਸਾਰੰਗਪਾਨ ਹੈ , ਭਾਵ ਧਨੁਸ਼ ਰਖਦਾ ਹੈ( ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਗੁਣਕਾਰੀ ਨਾਮ ਸਾਰੰਗਪਾਨ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ) , ਕਿਰਪਾਨ ਧਾਰਨ ਵਾਲਾ ਯੋਧਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਹੀ ਗੁਣਕਾਰੀ ਸਰੂਪ ਹੈ ਭਾਵ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ ਧਨੁਖ ਰੂਪੀ ਸਤ ( ਧਣਖੁ ਚਢ਼ਾਇਓ ਸਤ ਦਾ- ਰਾਏ ਬਲਵੰਡ ਦੀ ਵਾਰ , ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ) ਰਖਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਓਹੀ ਗਿਆਨ ਰੂਪੀ ਖੜਗ ( ਗਿਆਨ ਖੜਗ ਪੰਚ ਦੂਤ ਸੰਘਾਰੇ - ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ )ਦਾ ਮਾਲਿਕ ਹੈ , ਤੇ ਓਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਰੂਪੀ ਹਥ ਤੇ ਭੁਜਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀਆਂ ਨੇ ਨੇ ( ਕਾਲ ਕਲਮ ਹੁਕਮੁ ਹਾਥਿ ਕਹਹੁ ਕਉਨੁ ਮੇਟਿ ਸਕੈ- ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ "ਭੁਜਾ ਗਹਿ ਕਾਢਿ ਲੀਓ ਸਾਧੂ ਸੰਗੁ ਦੀਨਾ ਰਾਮ" ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ) ਇਹ ਓਹੀ ਯੋਧਾ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਵਰਤ ਤੇ ਆਪਣੇ ਇਹਨਾ ਹਥਿਆਰਾਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਤ ਰੂਪੀ ਧਨੁਖ , ਗਿਆਨ ਰੂਪੀ ਕਿਰਪਾਨ , ਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਕੋਈ ਤਰ ਸਕਦਾ ਹੈ , ਵਰਨਾ ਕੋਈ ਜਿਨਾ ਮਰਜੀ ਜੋਰ ਲਾ ਲਾਵੇ, ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ। ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੇ ਇਹ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਰੂਪ ਕਿਸ ਤਰਹ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਰੂਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ? ਓਹੀ ਸ਼ਸਤਰ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਨੇ ਤੇ ਓਹੀ ਭੁਜਾਵਾਂ ਵਾਲਾ ਵੀ ਓਥੇ ਵੀ ਬਿਰਾਜ ਮਾਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਫ਼ਰਕ ਕੀ ਹੈ ?

ਆਜਾਨ ਬਾਹੁ ਸਾਰੰਗ ਕਰ ਧਰਣੰ ॥
Thou hast long arms uptil Thy Kness, thou holdest the bow in Thy hand.

ਅਮਿਤ ਜੋਤਿ ਜਗ ਜੋਤ ਪ੍ਰਕਰਣੰ ॥
Thou hast unlimited light, Thou art the illuminator of light in the world.

ਖੜਗ ਪਾਣ ਖਲ ਦਲ ਬਲ ਹਰਣੰ ॥
Thou art the bearer of sword in Thy hand and remover of the strength of the forces of foolish tyrants.

ਮਹਾ ਬਾਹੁ ਬਿਸ੍ਵੰਭਰ ਭਰਣੰ ॥੯॥੨੯॥
Thou art the Most Powerful and Sustainer of the Universe.9.29.

ਹੁਣ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚੰਗੀਆਂ ਲਗਦੀਆਂ, ਓਹਨਾ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬੇਦ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਲਖੇ ਬ੍ਰਹਮ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨਹੀਂ ਬੁਝੈ ॥
The Vedas and even Brahma do not know the secret of Brahman.

ਬਿਆਸ ਪਰਾਸੁਰ ਸੁਕ ਸਨਾਦਿ ਸਿਵ ਅੰਤੁ ਨ ਸੁਝੈ ॥
Vyas, Parashar, Sukhedev, Sanak etc., and Shiva do not know His Limits.

ਸਨਤ ਕੁਮਾਰ ਸਨਕਾਦਿ ਸਰਬ ਜਉ ਸਮਾ ਨ ਪਾਵਹਿ ॥
Sanat Kumar, Sanak etc., all of them do not comprehend the time.

ਲਖ ਲਖਮੀ ਲਖ ਬਿਸਨ ਕਿਸਨ ਕਈ ਨੇਤਿ ਬਤਾਵਹਿ ॥
Lakhs of Lakshmis and Vishnus and many Krishnas call Him "NETI".

ਅਸੰਭ ਰੂਪ ਅਨਭੈ ਪ੍ਰਭਾ ਅਤਿ ਬਲਿਸਟ ਜਲਿ ਥਲਿ ਕਰਣ ॥
He is an Unborn Entity, His Glory is manifested through knowledge, He is most powerful and cause of the creation of water and land.

ਅਚੁਤ ਅਨੰਤ ਅਦ੍ਵੈ ਅਮਿਤ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਤਵ ਸਰਣ ॥੧॥੩੨॥
He is imperishable, boundless, Non-dual, Unlimited and the Transcendent Lord, I am in Thy Refuge. 1 .੩੨

ਦੇਖੋ ਕਿਨੇ ਸਾਫ਼ ਲਫਜਾ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬਿਆਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕੇ ਓਸ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਅੰਤ ਬੇਦ , ਬ੍ਰਹਮਾ ,ਬਿਸ਼ਨ , ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਵਰਗੇ ਦੇਵਤੇ, ਲਖ੍ਹਾਂ ਲ੍ਕ੍ਸ਼੍ਮੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਦੇਵੀਆਂ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕੇ, ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ , ਜੋ ਅਚੁਤ ਹੈ , ਅਨੰਤ ਹੈ ਓਸ ਨਾਥ ਨਿਰੰਜਨ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਵਿਚ ਮੈਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਕੰਜਲਕ ਨੈਨ ਕੰਬੂ ਗ੍ਰੀਵਹਿ ਕਟਿ ਕੇਹਰਿ ਕੁੰਜਰ ਗਵਨ ॥
His eyes are like lotus, neck like conchshell, waist like lion and gait like elephant.

ਹੁਣ ਉਪਰਲੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀਆਂ ਅਖਾਂ ਕਮਾਲ ਵਾਂਗ ਨੇ। ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਅਖਾਂ ਕਮਾਲ ਵਾਂਗ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨੇ ਜਿਵੇ " ਕਮਲ ਨੈਨ ਮਧੁਰ ਬੈਨ" ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਚਾਲ ਨੂ ਵੀ ਹਾਥੀ ਦੀ ਚਾਲ ਵਾਂ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ " ਸਾਰੰਗ ਜਿਉ ਪਗੁ ਧਰੈ ਠਿਮਿ ਠਿਮਿ ਆਪਿ ਆਪੁ ਸੰਧੂਰੀਏ " , ਹੁਣ ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵੀ ਕਿਓ ਹਾਥੀ ਵਾਂਗੂ ਤੁਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਕਹੋਗੇ ਓਸ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ। ਇਹ ਤਾਂ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗਲ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕੁਛ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਇਹ ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਿਆ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਸਚ ਹੈ ਕਿਓਂ ਕੇ ਹਾਥੀ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ ਹੈ। ਸ਼ੇਰ ਵਿਚ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਹੈ । ਓਹ ਤੇ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਆਪ ਵਸਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਇਕ ਕਵੀ ਮਨ ਨੇ ਪਿਆਰ ਸਹਿਤ ਓਸ ਦੇ ਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਰ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇਕ ਸ਼ਾਇਰ ਹੀ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਕੋਈ ਦੀਵਾਨਾ। ਹੁਣ ਅਗਲੀ ਹੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਸ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਇਹਨਾ ਗੁਣਾ ਦਾ ਮਾਲਿਕ ਮੇਰੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਕੋਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ?

ਕਦਲੀ ਕੁਰੰਕ ਕਰਪੂਰ ਗਤ ਬਿਨ ਅਕਾਲ ਦੂਜੋ ਕਵਨ ॥੬॥੩੭॥
Legs like banana, swiftness like deer and fragrance like camphor, O non-temporal Lord! Who else can be without thee with such attributes?6.37.

ਦੇਖੋ ਇਹਨਾ ਤੁਕਾਂ ਨੂ ਪਢ਼ ਕੇ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਮੂਰਖ ਨੂ ਪਤਾ ਚਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕੇ ਇਥੇ ਗਲ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਇਕ ਅਕਾਲ ਦੀ ਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਹੇਰਾਨੀ ਹੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਗੁਣੀ ਗਿਆਨੀ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਏਸ ਬਾਣੀ ਦੇ ਬਾਰੇ ਗਲਤ ਪਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਹੁਣ ਅਗੇ ਦੇਖੋ ਤੇ ਦਸੋ ਕੇ ਇਹ ਸਰੂਪ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ?:

ਅਲਖ ਰੂਪ ਅਲੇਖ ਅਭੈ ਅਨਭੂਤ ਅਭੰਜਨ ॥
He is an Incomprehensible Entity, accountless, valueless, elementless and Unbreakable.

ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਅਬਿਕਾਰ ਅਜੈ ਅਨਗਾਧ ਅਗੰਜਨ ॥
He is the Primal Purusha, without vices, Unconquerable, Unfathomable and Invincible.

ਨਿਰਬਿਕਾਰ ਨਿਰਜੁਰ ਸਰੂਪ ਨਿਰਦ੍ਵੈਖ ਨਿਰੰਜਨ ॥
He is without vices, Unmalicious Entity, Unblemished and transcendent.

ਅਭੰਜਾਨ ਭੰਜਨ ਅਨਭੇਦ ਅਨਭੂਤ ਅਭੰਜਨ ॥
He is the Breaker of the Unbreakable, Indiscriminate, Elementless and Infrangible.

ਸਾਹਾਨ ਸਾਹ ਸੁੰਦਰ ਸੁਮਤਿ ਬਡ ਸਰੂਪ ਬਡਵੈ ਬਖਤ ॥
He is the king of kings, Beautiful, of propitious intellect, of handsome countenance and Most Fortunate.

ਕੋਟਿਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਭੂਅ ਭਾਨ ਜਿਮ ਤਪਤ ਤੇਜ ਇਸਥਿਤ ਤਖਤ ॥੭॥੩੮॥
He is seated on His throne with the effulgence of millions of earthly suns.7.38.

ਦੇਖੋ ਬਾਕੀ ਦੀ ਗ਼ਲ ਤਾਂ ਛਡੋ , ਲਫਜਾਂ ਦੀ ਇਨੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਓਸ ਨੂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਇਨੀ ਸੋਹਣੀ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਢਾਲ ਦੇਣਾ ਕਿਸੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦਾ ਕਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਕੋਈ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਦੀ ਮਜਾਲ ਓਹਦਾ ਕ੍ਰੋਰ ਸੂਰਜਾਂ ਜਿਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਏਹੋ ਜਾਹਿ ਗਲ ਤਾਂ ਸੋਚਣੀ ਵੀ ਮੂਰਖਤਾ ਹੈ । ਸੋ ਹੁਣ ਤਕ ਦਿਤੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਖੁਦ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕੇ ਇਹ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ।

ਗਹਿਓ ਜੋ ਨ ਜਾਇ ਸੋ ਅਗਾਹ ਕੈ ਕੈ ਗਾਈਅਤੁ ਛੇਦਿਓ ਜੋ ਨ ਜਾਇ ਸੋ ਅਛੇਦ ਕੈ ਪਛਾਨੀਐ ॥
He, who cannot be grasped, He is called Inaccessible and He, who cannot be assailed is recognized as unassailable.

ਗੰਜਿਓ ਜੋ ਨ ਜਾਇ ਸੋ ਅਗੰਜ ਕੈ ਕੈ ਜਾਨੀਅਤੁ ਭੰਜਿਓ ਜੋ ਨ ਜਾਇ ਸੋ ਅਭੰਜ ਕੈ ਕੈ ਮਾਨੀਐ ॥
He who cannot be destroyed is known as indestructible and He, who cannot be divided in considered as indivisible.

ਸਾਧਿਓ ਜੋ ਨ ਜਾਇ ,ਸੋ ਅਸਾਧਿ ਕੈ ਕੈ ਸਾਧ ਕਰ, ਛਲਿਓ ਜੋ ਨ ਜਾਇ, ਸੋ ਅਛਲ ਕੈ ਪ੍ਰਮਾਨੀਐ ॥
He, who cannot be disciplined, may be called incorrigible and He, who cannot be deceived is considered as Undeceivable.

ਮੰਤ੍ਰ ਮੈ ਨ ਆਵੈ, ਸੋ ਅਮੰਤ੍ਰ ਕੈ ਕੈ ਮਾਨੁ ਮਨ, ਜੰਤ੍ਰ ਮੈ ਨ ਆਵੈ, ਸੋ ਅਜੰਤ ਕੈ ਕੈ ਜਾਨੀਐ ॥੧॥੪੦॥
He, who is without the impact of mantras (incantations) may be considered as Unspellable and He, who is without the impact of Yantras (mystical diagrams) may be known as Unmagical.1.40.

ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੇ ਕਿਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਿਚ ਭਿਜ ਕੇ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ , ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਰਬ ਨੂ ਵਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਧਨਾਵਾ, ਮੰਤਰ ਦ੍ਰਿਢ਼, ਜੰਤਰ ਦ੍ਰਿਢ਼ ਤੇ ਹੋਰ ਚੀਜਾਂ ਦੀ ਕੀ ਵੁਕਤ ਰਹ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਏਸ ਬਾਣੀ ਨੂ ਪਢ਼ ਕੇ। ਲੋਕ ਤਾਂ ਕਹ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਕੇ ਕੋਈ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਾ ਸਾਧਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ੪੦ ਦਿਨ ਫਲਾਨਾ ਮੰਤਰ ਪਢ਼ ਲਵੋ , ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਮੇਰਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ, ਜੋ ਅਕਾਲ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਹੀ ਕਾਲ ਵੀ ਹੈ , ਓਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੰਤਰ , ਜੰਤਰ ਨਾਲ ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਸਾਧਨਾ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਤੇ ਫਿਰ ਓਹ ਮਿਲਦਾ ਕਿਵੇਂ ਹੈ " ਜਿਨ ਪ੍ਰੇਮ ਕਿਓ ਤਿਨ ਹੀ ਪ੍ਰਭ ਪਾਇਓ" ( ਤ੍ਵ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਵੈਯੇ)

ਬਾਕੀ ਗਿਆਨ ਪਰਬੋਧ ਅਗਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਣਾ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਗਿਆਨ ਪਰਬੋਧ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ , ਸਮੇਤ ਰਾਜੇ ਜਮ੍ਨੇਜੇ ਦੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹੋਮ ਜਗ ਦੀਆਂ ਧਜੀਆਂ ਉਡਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨੇ ਤੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਕੀ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਓਹਨਾ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਦਾਸ ,

ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ( ੮/੯/੧੧ ) copyright @TejwantKawaljit Singh. Any editing done without the permission of the author will lead to a legal action at the cost of editor

ਗਿਆਨ ਪਰਬੋਧ - Part 1 - Tejwant Kawaljit Singh

ਗਿਆਨ ਪਰਬੋਧ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੀ ਏਹੋ ਜਹੀ ਬਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਧਰਮ ਅਤੇ ਪਾਖੰਡ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਜੋ ਕਰਤਾ ਤੇ ਓਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਲੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਚਾਰ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਨਾਮ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਤੇ ਵਡਿਆਈ ਦਸਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਆਤਮਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਸਰੂਪ ਪੁਛਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੁਛਦੀ ਹੈ ਕੇ ਜੋ ਚਾਰ ਪਦਾਰਥ ( ਪਾਖੰਡ ਪਦਾਰਥ ) ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਦਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਓਹ ਕਿ ਹਨ। ਹੁਣ ਦੇਖਣ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜੋ ਧਰਮ ਦਾ ਰੂਪ ਮਨਿਆ ਹੈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਓਸ ਧਰਮ ਰੂਪੀ ਪਾਖੰਡ ਦੀਆਂ ਧਜੀਆਂ ਉੜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇ ਹੋਮ ਜਗ ਕਰਨੇ , ਮੰਤਰ ਜੰਤਰ ਪਢ਼ ਕੇ ਰਬ ਨੂ ਵਸ ਕਰਨਾ ਆਦਿ। ਏਸ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਸਰੂਪ ਨੂੰ ਵੀ ਅਕਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਸਾਰੇ ਭਰਮ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮਹਾਂਕਾਲ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਤੋਂ ਵਖ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਲਕੇ ਇਕ ਹੀ ਹੈ । ਇਕ ਹੋਰ ਗਲ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਿਆਨ ਰੂਪੀ ਭਗੋਉਤੀ ਜਾਂ ਗਿਆਨ ਖੜਗ ਜਿਸ ਨੂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਗੁਰਮਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਨੂੰ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਪਹਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਤਰਹ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗਿਆਨ ਗੁਰਮਤ ਨੂੰ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਕਾਰਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਚਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਹੀ ਵੰਦਨਾ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਭਗੌਤੀ ਗੁਰਮਤ ਕਿਵੇਂ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸਥਾਰ ਪਹਲੇ ਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁਕੀ ਹੈ। ਸੋ ਆਵੋ ਆਪਾਂ ਹੁਣ ਸ੍ਰੀ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਬੋਧ ਵਿਚਲੇ ਗਿਆਨ ਤਤ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਈਏ:

ਅਥ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਬੋਧ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖਯਤੇ ॥
Thus the book named GYAN PRABODH (Unforldment of Knowledge) is being written.

ਨਮੋ ਨਾਥ ਪੂਰੇ ਸਦਾ ਸਿੱਧ ਕਰਮੰ ॥
Salutation to Thee, O Perfectt Lord! Thou art the Doer of Perfect Karmas (actions).

ਅਛੇਦੀ ਅਭੇਦੀ ਸਦਾ ਏਕ ਧਰਮੰ ॥
Thou art Unassailable, Indiscriminate and ever of One Discipline.

ਦੇਖੋ ਕਿਨਾ ਸੋਹਣਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਖਰਾ ਦਸਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਹ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕੇ ਓਹਨਾ ਦਾ ਧਰਮ ਸਬ ਤੋ ਵਧੀਆ ਹੈ , ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ , ਜੋ ਸਬ ਦਾ ਪੂਰਨ ਨਾਥ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਹਰ ਜਗਾਹ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹੀ ਧਰਮ ਵਿਚ ਹੈ ਭਾਵ ਓਹ ਕਿਸੇ ਮਨੁਖ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਧਰਮ ਇਚ ਨਹੀ ਹੈ ਜੋ ਛੇਦਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਜਾਂ ਭੇਦਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਜੋ ਓਸ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ , ਓਹ ਕਿਸੇ ਪੰਡਿਤ ਜਾ ਮੁੱਲਾਂ ਦਾ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਜੋ ਕਿਸੇ ਮਨੁਖ ਦੀ ਬਣਾਈ ਮਰਿਆਦਾ ਵਿਚ ਸਮਾਇਆ ਹੋਵੇ । ਕੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਰਿਆਦਾ ਵਿਚ ਬਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਇਸੇ ਲਈ ਸਿਰਫ ਓਹ ਹੀ ਇਕ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰਨ ਧਰਮ ਵਿਚ ਹੈ ਬਾਕੀ ਸਬ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਧਰਮ ਚਲਾਉਂਦੇ ਨੇ। ਇਹ ਸਿਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਿਰਫ ਇਕ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਚਲਨ ਨੂੰ ਹੀ ਇਕ ਧਰਮ ਮਨਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਬ ਪਾਖੰਡ ਧਰਮ ਮਨਦੇ ਹਨ ।


ਕਲੰਕੰ ਬਿਨਾ ਨਿਹਕਲੰਕੀ ਸਰੂਪੇ ॥
Thou art without blemishes, O Unblemished entity.

ਤੂ ਕਲੰਕ ਰਹਤ ਹੈਂ, ਤੇਰੇ ਤੇ ਕਦੀ ਕੋਈ ਦਾਗ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।

ਅਛੇਦੰ ਅਭੇਦੰ ਅਖੇਦੰ ਅਨੂਪੇ ॥੧॥
Invincible, Unmysterious, Unharmed and Unequalled Lord.1.

ਨਮੋ ਲੋਕ ਲੋਕੇਸ਼੍ਵਰੰ ਲੋਕ ਨਾਥੇ ॥
Salutation to Thee, O the Lord of people and Master of all.

ਸਦੈਵੰ ਸਦਾ ਸਰਬ ਸਾਥੰ ਅਨਾਥੇ ॥
Thou art ever the Comrade and Lord of the patronless.

ਨਮੋ ਏਕ ਰੂਪੰ ਅਨੇਕੰ ਸਰੂਪੇ ॥
Salutation to Thee, O One Lord pervading in many forms.

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਰੂਪ ਦਸ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਓਹ ਇਕ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਹੈ, ਸਬ ਓਸ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੈ , ਜੋ ਵੀ ਸਰਗੁਨ ਰੂਪ ਹੈ ਸਬ ਓਸ ਦਾ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਬ ਜੋ ਦਿਸਦਾ ਹੈ ਇਹ ਹਰੀ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਹੀ ਓਹ ਇਕ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਅਨੇਕ ਵੀ ਹੈ ਪਰ ਅੰਤ ਵਿਚ ਓਹ ਅਨੇਕ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਇਕ ਹੀ ਹੈ।

ਅਛੇਦੰ ਅਭੇਦੰ ਅਨਾਮੰ ਅਠਾਮੰ ॥
Thou art unassailable, indiscriminate, without Name and place.

ਸਦਾ ਸਰਬ ਦਾ ਸਿਧ ਦਾ ਬੁਧਿ ਧਾਮੰ ॥
Thou art the Master of all powers and the home of intellect,

ਓਹੀ ਇਕ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਬੁਧ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ । ਦੇਖੋ ਇਥੇ ਫਿਰ ਫ਼ਰਕ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਗਣੇਸ਼ ਨੂ ਬੁਧਿ ਦਾਤਾ ਮਨਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਿਖ ਧਰਮ ਇਕ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂ ਬੁਧਿ ਦਾਤਾ ਮਨਦਾ ਹੈ।

ਨ ਰੰਗੰ ਨ ਰੂਪੰ ਨ ਜਾਤੰ ਨ ਪਾਤੰ ॥
Thou art without colour, form, caste and lineage.

ਨ ਸਤ੍ਰੋ ਨ ਮਿਤ੍ਰੋ ਨ ਪੁਤ੍ਰੋ ਨ ਮਾਤੰ ॥੪॥
Thou art without enemy, friend, son and mother.4.

ਹੁਣ ਕੁਛ ਲੋਗ ਕਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਜਾਤਾਂ ਪਾਤਾਂ ਨੂ ਬਢ਼ਾਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਪਰਲੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਸਾਫ਼ ਜਾਹਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰੰਗ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਜਾਤ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਪਾਤ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਸ਼ਤਰੂ ਹੈ , ਨਾ ਕੋਈ ਮਿਤਰ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਮਾਂ ਪਿਓ ਜਾਂ ਧੀ ਪੁਤਰ ਹੈ। ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮਹਾਂ ਕਾਲ ਤਾਂ ਭੁਲ ਕੇ ਵੀ ਸ਼ਿਵਜੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਿਓਂ ਕੇ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦਾ ਤਾਂ ਪਿਓ ਵੀ ਹੈ , ਮਾਂ ਵੀ ਹੈ, ਘਰਵਾਲੀ ਵੀ ਹੈ , ਪੁਤਰ ਵੀ ਹੈ । ਏਥੋਂ ਤਕ ਕੇ ਸ਼ਿਵ ਪੁਰਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅਲਗ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਨੇ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਹੀ ਪੂਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ।

ਅਭੂਤੰ ਅਭੰਗੰ ਅਭਿੱਖੰ ਭਵਾਨੰ ॥
Thou art element less, indivisible, want less and only Thyself.
ਓਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ, ਹੁਣ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਅਗੇ ਵੀ ਰਹੇਗਾ। ਹੁਣ ਇਹ " ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋ ਸੀ ਭੀ ਸਚੁ " ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਭਿਨ ਹੈ ?

ਨਹੀ ਜਾਨ ਜਾਈ ਕਛੂ ਰੂਪ ਰੇਖੰ ॥
His form and mark cannot be comprehended at all.

ਕਹਾ ਬਾਸੁ ਤਾ ਕੋ ਫਿਰੈ ਕਉਨ ਭੇਖੰ ॥
Where doth He live? and in what guise He moves?

ਕਹਾ ਨਾਮ ਤਾ ਕੋ ਕਹਾ ਕੈ ਕਹਾਵੈ ॥
What is His Name? and how is He called?

ਕਹਾ ਮੈ ਬਖਾਨੋ ਕਹੈ ਮੈ ਨ ਆਵੈ ॥੬॥
What should I say? I lack expression.6.

ਏਸ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੇ ਓਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਰੰਗ ਹੀ ਨਹੀ ਹੈ , ਓਸ ਨੂੰ ਬੋਲ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ।

ਅਜੋਨੀ ਅਜੈ ਪਰਮ ਰੂਪੀ ਪ੍ਰਧਾਨੈ ॥
He is Unborn, Unconquerable, Most beautiful and Supreme.

ਓਹ ਮਹਾਕਾਲ ਅਜੋਨੀ ਹੈ , ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੁਖ ਵਿਚੋਂ ਨਹੀਂ ਜਮਦਾ, ਹੋ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੈ ਤੇ ਰਹੇਗਾ , ਫਿਰ ਓਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਿਵੇਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਸਿਰਫ ਇਕ ਨੂੰ ਹੀ ਸਰਬ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਦਸ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵੀ ਸਿਰਫ ਇਕ ਨੂੰ ।

ਅਖੰਡ ਚੰਡ ਰੂਪ ਹੈਂ ॥ ਪ੍ਰਚੰਡ ਸਰਬ ਸਰੂਪ ਹੈਂ ॥
अखंड चंड रूप हैं ॥ प्रचंड सरब सरूप हैं ॥
He is Indivisible and hast terrible form; His Powerful Entity manifests all.

ਕਾਲ ਹੂੰ ਕੇ ਕਾਲ ਹੈਂ ॥ ਸਦੈਵ ਰਛਪਾਲ ਹੈਂ ॥੩॥੧੧॥
He is the death of death and is also always the Protector.3.11.

ਦੇਖੋ ਓਹ ਕਾਲ ਦਾ ਵੀ ਕਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਓਹ ਮਹਾ ਕਾਲ ਹੈ , ਓਸ ਦਾ ਮੋਤ ਰੂਪ ਭਿਆਨਿਕ ਹੈ

ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਦਿਆਲ ਰੂਪ ਹੈਂ ॥ ਸਦੈਵ ਸਰਬ ਭੂਪ ਹੈਂ ॥
He is the Kind and Merciful entity and is ever the Sovereign of all.

ਓਸ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਹਨ , ਓਹ ਜੇ ਮੋਤ ਦਾ ਕਾਰਣ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਓਸੇ ਸਮੇ ਓਹ ਕ੍ਰਿਪਾਲੂ ਤੇ ਦਿਆਲੂ ਵੀ ਹੈ। ਭਾਵ " ਮਾਰੇ ਰਖੇ ਏਕੇ ਆਪ " ਦਾ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਹੀ ਆਸ਼ਾ ਹੈ ਇਹ। ਹੁਣ ਕੁਛ ਲੋਕ ਕਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਮੋਤ ਦਾ ਰੂਪ ਭਿਆਨਿਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।ਜੇ ਮੋਤ ਦਾ ਰੂਪ ਭਿਆਨਿਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਦਿਲੀ ਦੰਗਿਆਂ ਵਿਚ ਜਿਹਨਾ ਨੂ ਤੇਲ ਪਾ ਪਾ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਓਹਨਾ ਬਾਰੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਕੀ ਵੀਚਾਰ ਹੈ ?

ਅਨੰਤ ਸਰਬ ਆਸ ਹੈਂ ॥ ਪਰੇਵ ਪਰਮ ਪਾਸ ਹੈਂ ॥੪॥੧੨॥
He is boundless and fulfiller of the hopes of all; He is very far away and also very near.4.12.

ਓਹ ਕਲ ਪੁਰਖ ਜਾਂ ਮਹਾਂਕਾਲ ਕਾਲ ਰਹਤ ਹੈ ਮਤਲਬ ਕੇ ਅਕਾਲ ਹੈ ਸੋ ਫਿਰ ਓਹ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵੀ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਰਦੇ ਹਨ :

ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਕਾਲ ਹੀਨ ਹੈਂ ॥ ਸਦੈਵ ਸਾਧ ਅਧੀਨ ਹੈਂ ॥੫॥੧੩॥
He is Merciful and Eternal and is always honoured by all.5.13.

ਨਾਲ ਹੀ ਫੁਰਮਾ ਦਿਤਾ ਕੇ ਓਹ ਸਾਧੂਆਂ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਵਸ ਹੈ। "ਮੇਰੀ ਬਾਂਧੀ ਭਗਤੁ ਛਡਾਵੈ ਬਾਂਧੈ ਭਗਤੁ ਨ ਛੂਟੈ ਮੋਹਿ॥"

ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਪ੍ਰਤਖ ਰੂਪ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਮੋਜੂਦ ਹੈ:
" ਸੰਖ ਚਕ੍ਰ ਮਾਲਾ ਤਿਲਕੁ ਬਿਰਾਜਿਤ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਜਮੁ ਡਾਰਿਓ"

ਓਸੇ ਸਰੂਪ ਦਾ ਵਰਨਣ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰਹ ਕਰਦੇ ਹਨ :
ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਦਿਆਲ ਲੋਚਨੰ ॥ ਮੰਚਕ ਬਾਣ ਮੋਚਨੰ ॥
The eyes of the Merciful and Kind Lord humiliate the arrows of Cupaid.

ਸਿਰੰ ਕਰੀਟ ਧਾਰੀਯੰ ॥ ਦਿਨੇਸ ਕ੍ਰਿਤ ਹਾਰੀਯੰ ॥੧੦॥੧੮॥
Thou art wearing such crown on Thy head which debases the pride of sum.10.18.

ਬਿਸਾਲ ਲਾਲ ਲੋਚਨੰ ॥ ਮਨੋਜ ਮਾਨ ਮੋਚਨੰ ॥
Thy wide and red eyes destroy the pride of Cupid.

ਸੁਭੰਤ ਸੀਸ ਸੁ ਪ੍ਰਭਾ ॥ ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਾਰੁ ਚੰਦ੍ਰਕਾ ॥੧੧॥੧੯॥
The brilliance of the flame of Thy fire puzzles brightness of Thy Kingdom.

ਹੁਣ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਏਸ ਸਰੂਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਜੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਕੋਈ ਤਕਲੀਫ਼ ਨਹੀਂ ਤੇ ਜੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ ? ਇਹ ਓਹੀ ਮਹਾਂਕਾਲ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕੇ ਨਾ ਓਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੂਪ ਹੈ, ਨਾ ਰੰਗ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਰੇਖ ਭਾਵ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਹੈ"

"ਨਾ ਦੇਹ ਹੈ ਨਾ ਗੇਹ ਹੈ "

ਜਦੋਂ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਸਿਧਾ ਦਸ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਕੇ ਓਸ ਦੀ ਕੋਈ ਦੇਹ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਫਿਰ jhooth likhan ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਕਿਓਂ?

ਜੋ ਲੋਕ ਕਹ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਓਹ ਇਹ ਤੁਕ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਣ , ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਓਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੁਰਗਾ ਕੋਲੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਹਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ । ਇਹ ਦੁਰਗਾ ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ।

ਜਗੰਤ ਜੋਤਿ ਜੈਤਸੀ ॥ ਬਦੰਤ ਕ੍ਰਿਤ ਈਸੁਰੀ ॥੧੨॥੨੦॥
Even Durga praises the brilliance of that conquering light.12.੨੦

ਓਸ ਦੀ ਜੋਤ ਹਰ ਇਕ ਵਿਚ ਮੋਜੂਦ ਹੈ :

ਜਗ ਜੋਤਿ ਪ੍ਰਕਾਸੰ ਆਦਿ ਅਨਾਸੰ ਅਮਿਤ ਅਗਾਸੰ ਸਰਬ ਭਰਣੰ ॥
There is illumination of His Light in the world; He is indestructible from the very beginning ; He, of Boundless Heaven, is the Sustainer of all.

ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ "ਅਵਲਿ ਅਲਹ ਨੂਰੁ ਉਪਾਇਆ ਕੁਦਰਤਿ ਕੇ ਸਬ ਬੰਦੇ ॥ ਏਕ ਨੂਰ ਤੇ ਸਭੁ ਜਗੁ ਉਪਜਿਆ ਕਉਨ ਭਲੇ ਕੋ ਮੰਦੇ॥" ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਅਨਗੰਜ ਅਕਾਲੰ ਬਿਸੁ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲੰ ਦੀਨ ਦਿਆਲੰ ਸੁਭ ਕਰਣੰ ॥
He is Invincible, Deathless, Sustainer of the Universe, Merciful Lord of the lowely and Performer of Good actions.

ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਪਰਲੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਸਾਫ਼ ਲਿਖ ਦਿਤਾ ਕੇ ਓਹ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਅਕਾਲ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਦੀਨ ਦਿਆਲ ਵੀ ਹੈ , ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਚੰਗੇ ਕਮ ਵੀ ਓਸ ਦੇ ਹੀ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਨੇ । ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਗਲ ਵੀ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੇ ਚੰਗੇ ਕਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਜੋ ਗਲਤ ਕਮ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਓਹ ਵੀ ਓਹ ਹੀ ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਨਾ ਕੇ ਕੋਈ ਗੋਰਿਆਂ ਦਾ satin। ਓਹ ਕਰੂਰ ਕਰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਨਾਰਾਇਣ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਓਕੇ ਓਹ ਸਬ ਦਾ ਨਾਥ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਓਸ ਅਗੇ ਕੋਈ ਜੋਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
"ਨਾਮੋ ਨਿੱਤ ਨਾਰਾਇਣੇ ਕ੍ਰੂਰ ਕਰਮੇ"

ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਓਹ ਮਨੁਖ ਜੋ ਮਨੁਖਾ ਜਮਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤੋਰ ਤੇ ਪ੍ਰੇਤ ਬਣ ਚੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ , ਓਸ ਨੂ ਫਿਰ ਤੋ ਦੇਵਤਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਅਪ੍ਰੇਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦਸ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਅਸਲੀ ਧਰਮ ਕੀ ਹੈ ਤੇ ਕੀ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰੇਤ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੇਤ ਬਣ ਜਾਣਾ ਹੈ :

" ਨਾਮੋਂ ਪ੍ਰੇਤ ਅਪ੍ਰੇਤ ਦੇਵੇ ਸੁਧਰਮੇ "

ਉਪਰੀ ਪੰਕਤੀ ਤੋ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕੇ ਇਥੇ ਮਨ ਰੂਪੀ ਪ੍ਰੇਤ ਦੀ ਗਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਏਸ ਤੋਂ ਵਡਾ ਗਿਆਨ ਹੋਰ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਹੇਠਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਜਾਨੀ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਗੁਣਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਹੈ :

ਬਿਸ੍ਵੰਭਰ ਭਰਣੰ ਜਗਤ ਪ੍ਰਕਰਣੰ ਅਧਰਣ ਧਰਣੰ ਸ੍ਰਿਸਟ ਕਰੰ ॥
Thou art the Sustainer of the Universe, the Creator of the world, the Support of the helpless and the author of macrocosm.

ਆਨੰਦ ਸਰੂਪੰ ਅਨਹਦ ਰੂਪੰ ਅਮਿਤ ਬਿਭੂਤੰ ਤੇਜ ਬਰੰ ॥
Thou art Blissful and Unlimited Entity, of Unlimited wealth and of Supreme magnificence.

ਅਨਖੰਡ ਪ੍ਰਤਾਪੰ ਸਭ ਜਗ ਥਾਪੰ ਅਲਖ ਅਤਾਪੰ ਬਿਸੁ ਕਰੰ ॥
Thy Glory is indivisible, Thou art the establisher of the whole world, Incomprehensible, without suffering and Creator of the world.

ਅਦ੍ਵੈ ਅਬਿਨਾਸੀ ਤੇਜ ਪ੍ਰਕਾਸੀ ਸਰਬ ਉਦਾਸੀ ਏਕ ਹਰੰ ॥੨॥੨੨॥
Thou art Non-dual, indestructible, Illuminator of Thy Light, Detached from all and the only Lord.2.22.

ਅਨਖੰਡ ਅਮੰਡੰ ਤੇਜ ਪ੍ਰਚੰਡੰ ਜੋਤਿ ਉਦੰਡੰ ਅਮਿਤ ਮਤੰ ॥
Thou art indivisible, Unestablished, of Supreme Splendour and Light, and of Boundless intellect.

ਅਨਭੈ ਅਨਗਾਧੰ ਅਲਖ ਅਬਾਧੰ ਬਿਸੁ ਪ੍ਰਸਾਧੰ ਅਮਿਤ ਗਤੰ ॥
Thou art Fearless, Unfathomable, Incomprehensible, Unttached, Keeper of the Universe under discipline and of infinite movement.

ਆਨੰਦ ਸਰੂਪੀ ਅਨਹਦ ਰੂਪੀ ਅਚਲ ਬਿਭੂਤੀ ਭਵ ਤਰਣੰ ॥
Thou art Blissful and Unlimited Entity, of stable wealth and the causer of swimming across the dreadful world-ocean.

ਅਨਗਾਧਿ ਅਬਾਧੰ ਜਗਤ ਪ੍ਰਸਾਧੰ ਸਰਬ ਅਰਾਧੰ ਤਵ ਸਰਣੰ ॥੩॥੨੩॥
Thou art the unfathomable, Unattached, Keeper of the world under discipline and meditated upon by all; I am in Thy refuge.3.23.

ਅਕਲੰਕ ਅਬਾਧੰ ਬਿਸੁ ਪ੍ਰਸਾਧੰ ਜਗਤ ਅਰਾਧੰ ਭਵ ਨਾਸੰ ॥
Thou art Unblemished, Unattached, Keeper of the Universe under discipline, remembered by the world and destroyer of fear.

ਬਿਸ੍ਵੰਭਰ ਭਰਣੰ ਕਿਲਵਿਖ ਹਰਣੰ ਪਤਿਤ ਉਧਰਣੰ ਸਭ ਸਾਥੰ ॥
Thou art the Sustainer of the universe, destroyer of sins, redeemer of the sinners and be comrade of all.

ਅਨਾਥਨ ਨਾਥੇ ਅਕ੍ਰਿਤ ਅਗਾਥੇ ਅਮਿਤ ਅਨਾਥੇ ਦੁਖ ਹਰਣੰ ॥
Thou art the Master of the masterless, Uncreated, Undescribed, Unlimited, Patronless and remover of sufferings.

ਇਹਨਾ ਪੰਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕੇ ਇਹ ਦੇਹਧਾਰੀ ਰਬ ਹੈ ਤਾਂ ਓਸ ਦੀ ਅਕਲ ਦੇ ਕੀ ਕਹਨੇ । ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਅਸੂਲ ਹੈ ਕੇ ਦੇਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬਣਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਓਹ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਇਹ ਨਾ ਲਿਖਦੇ :
"ਸੋ ਕਿਮ ਮਾਨਸ ਰੂਪ ਕਹਾਏ
ਸਿਧ ਸਮਾਧ ਸਾਧ ਕਾਰ ਹਾਰੇ ਕਯੋਂ ਹੂੰ ਨਾ ਦੇਖਨ ਪਾਏ"

ਮਤਲਬ ਕੇ ਜੇ ਤੇਰੀ ਕੋਈ ਦੇਹ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਸਿਧ ਤੇਨੂ ਮਿਲਣ ਲਈ ਸਮਾਧੀਆਂ ਕਿਓਂ ਲਗਾਂਦੇ, ਸਿਧਾ ਹੀ ਤੇਨੂ ਕਿਓਂ ਨਾ ਮਿਲ ਲੈਂਦੇ?

ਇਹ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਕਈ ਗੁਣਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਕੇ ਸਾਰੀ ਬਾਣੀ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਾਖੀ ਜਾਵੇ ਤਾ ਜੋ ਆਪ ਹੀ ਅੰਦਾਜਾ ਲਗਾ ਲੇਣਾ ਕੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੀ ਗਲਤ ਹੈ ਤੇ ਸਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਸਕੇ ।

ਦਾਸ

ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ( ੫/੯/੧੧ ) copyright@TejwantKawaljit Singh any editing without the permission of the author will lead to a legal action at the cost of editor.

This Is What Guru Sahib Describe Himself- Tejwant Kawaljit Singh

ਕਹਿਓ ਪ੍ਰਭੂ ਸੁ ਭਾਖਿ ਹੋਂ ॥ ਕਿਸੂ ਨ ਕਾਨ ਰਾਖਿ ਹੋਂ ॥
I say only that which the Lord hath said, I do not yield to anyone else.

ਕਿਸੂ ਨ ਭੇਖ ਭੀਜ ਹੋਂ ॥ ਅਲੇਖ ਬੀਜ ਬੀਜ ਹੋਂ ॥੩੪॥
I do not feel pleased with any particular garb, I sow the seed of God`s Name.34.

ਪਖਾਣ ਪੂਜ ਹੋਂ ਨਹੀਂ ॥ ਨ ਭੇਖ ਭੀਜ ਹੋ ਕਹੀਂ ॥
I do not worship stones, nor I have any liking for a particular guise.

ਅਨੰਤ ਨਾਮੁ ਗਾਇ ਹੋਂ ॥ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਪਾਇ ਹੋਂ ॥੩੫॥
I sing infinite Names (of the Lord), and meet the Supreme Purusha.35.

ਜਟਾ ਨ ਸੀਸ ਧਾਰਿਹੋਂ ॥ ਨ ਮੁੰਦ੍ਰਕਾ ਸੁ ਧਾਰਿ ਹੋਂ ॥
I do not wear matted hair on my head, nor do I put rings in my ears.

ਨ ਕਾਨਿ ਕਾਹੂ ਕੀ ਧਰੋਂ ॥ ਕਹਿਓ ਪ੍ਰਭੂ ਸੁ ਮੈ ਕਰੋਂ ॥੩੬॥
I do not pay attention to anyone else, all my actions are at the bidding of the Lord.36.

ਭਜੋਂ ਸੁ ਏਕ ਨਾਮਯੰ ॥ ਜੁ ਕਾਮ ਸਰਬ ਠਾਮਯੰ ॥
I recite only the Name of the Lord, which is useful at all places.

ਨ ਜਾਪ ਆਨ ਕੋ ਜਪੋ ॥ ਨ ਅਉਰ ਥਾਪਨਾ ਥਪੋ ॥੩੭॥
I do not meditate on anyone else, nor do I seek assistance from any other quarter.37.

ਬਿਅੰਤਿ ਨਾਮ ਧਿਆਇ ਹੋਂ ॥ ਪਰਮ ਜੋਤਿ ਪਾਇ ਹੋਂ ॥
I recite infinite Names and attain the Supreme light.

ਨ ਧਿਆਨ ਆਨ ਕੋ ਧਰੋਂ ॥ ਨ ਨਾਮ ਆਨਿ ਉਚਰੋਂ ॥੩੮॥
I do not meditate on anyone else, nor do I repeat the Name of anyone else.38.

ਤਵਿਕ ਨਾਮ ਰਤਿਯੰ ॥ ਨ ਆਨ ਮਾਨ ਮਤਿਯੰ ॥
I am absorbed only in the Name of the Lord, and honour none else.

ਪਰਮ ਧਿਆਨ ਧਾਰੀਯੰ ॥ ਅਨੰਤ ਪਾਪ ਟਾਰੀਯੰ ॥੩੯॥
By meditating on the Supreme, I am absolved of infinite sins.39.

ਤੁਮੇਵ ਰੂਪ ਰਾਚਿਯੰ ॥ ਨ ਆਨ ਦਾਨ ਮਾਚਿਯੰ ॥
I am absorbed only in His Sight, and do not attend to any other charitable action.

ਤਵਿਕ ਨਾਮ ਉਚਾਰਿਯੰ ॥ ਅਨੰਤ ਦੂਖ ਟਾਰਿਯੰ ॥੪੦॥
By uttering only His Name, I am absolved of infinite sorrows.40.

ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਸਰੂਪ ਵਰਨਣ - ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ

ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੀਆਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਵਲੋਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦਾ ਮਹਾਂਕਾਲ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਹੈ, ਜਨਮ ਮਾਰਨ ਵਿਚ ਹੈ , ਡਰਾਉਣਾ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਆਦਿ। ਇਸ ਤਰਹ ਸੋਚਣ ਵਾਲੇ ਓਹਨਾ ਹਿੰਦੁਆਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਹਿਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਰਬ ਕਰ ਕੇ ਮਨਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਚਾਰ ਹੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ ਕੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦਾ ਇਕ ਵੀ ਪੰਨਾ ਖੁਦ ਨਹੀਂ ਪਢ਼ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤੇ ਜਾਂ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸੋਝੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਜਾਂ ਇਹ ਲੋਕ ਲਾਈ ਲਗ ਨੇ ਤੇ ਜਾਂ ਇਹ ਵਿਕੇ ਹੋਏ ਨੇ। ਸਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਮਝਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਨੂ ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਕਿਓਂ ਕਿਹਾ । ਬਚਿਤਰ ਮਤਲਬ ਅਨੋਖਾ ਤੇ ਨਾਟਕ ਮਤਲਬ ਡਰਾਮਾ। ਡਰਾਮੇ ਵਿਚ ਕਲਾਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਕਿਰਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਨੇ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਡੂੰਗੀ ਗਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਕੋਈ ਸੋਖੀ ਗਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਓਹ ਵੀ ਜਦੋਂ ਗਲ ਅਧਿਆਤਮ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਆਤਮ ਦੀ ਗਲ ਸਮਝਾਣ ਵਾਸਤੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਲਿਆ ਗਿਆ । ਹੁਣ ਡਰਾਮੇ ਵਿਚ ਆਏ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨੂ ਸਮਝਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਅਸਲੀ ਮਨ ਕੇ ਓਸ ਨੂ ਪੂਜਣਾ ਜਾਂ ਨਫਰਤ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕੇ ਡਰਾਮਾ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ ਬੇਵਕੂਫ਼ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਇਹ ਡਰਾਮਾਕਾਰ ਦੀ ਡਰਾਮੇ ਉਤੇ ਪਕ੍ਢ਼ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਓਸ ਨੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂ ਕੀਨੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਮਸਤ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸੇ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਗਰੰਥ ਰਖਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਹਸਤੀ ਤੇ ਵਖਰੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਵਲੋਂ ਸਿਰਜੀ ਕਾਯਨਾਤ ਤੇ ਤਿਨ ਗੁਣ, ਚਾਰ ਪਦਾਰਥ ਜਿਹਨਾ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਪਦਾਰਥ ,ਨਾਮ ਪਦਾਰਥ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਪਦਾਰਥ ਪ੍ਰਮੁਖ ਹਨ ਦਾ ਖੁਲਾ ਵਰਨਣ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਲੋਂ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵਸ ਮਨੇ ਜਾਂਦੇ ਚਾਰ ਪਦਾਰਥ ਜਿਹਨਾ ਵਿਚ ਅਰਥ , ਰਾਜ, ਕਾਮ , ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹਨ ਦਾ ਵੀ ਖੁਲ ਕੇ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਸਮੇ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਕੇ ਇਹਨਾ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਜਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ । ਅਜ ਦੀ ਵੀਚਾਰ ਮਹਾਕਾਲ ਦੇ ਸਰੂਪ ਤੇ ਕਰਾਂਗੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਜੋ ਮਹਾਕਾਲ ਦਾ ਸਰੂਪ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਓਹ ਇਕ ਨਾਟਕਕਾਰ ਦੀ ਕਲਾਕਾਰੀ ਦਾ ਬਹੁਮੁਲਾ ਨਮੂਨਾ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਓਸ ਹਸਤੀ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦੇ ਨੇ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਓਸ ਹਸਤੀ ਦਾ ਵੀ ਜਿਕਰ ਕਰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਸਬ ਦਾ ਅੰਤ ਕਾਲ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਕਦੇ ਓਸ ਨੂ ਨਿਰਾਕਾਰ ਰੂਪ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੀਂ ਇਸ ਤਰਹ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕੇ ਓਹ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖਲੋਤਾ ਹੈ । ਜੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂ ਇਸੇ ਹੀ ਤਰਹ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿਚ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਕਦੀਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਓਹ ਹਥ ਵਿਚ ਸੰਖ ,ਚਕ੍ਰ, ਮਾਲਾ ਤੇ ਮਥੇ ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਗਾ ਕੇ ਖਲੋਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਨਿਰਾਕਾਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਕਾਦੇ ਓਹ ਧਨੁਖ ਧਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਪੰਛੀ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਕਦੇ ਓਹ ਅਜੂਨੀ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਓਹ ਬਾਵਨ ਅਵਤਾਰ, ਨਰਸਿੰਘ ਅਵਤਾਰ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਾਰ ਲੈਦਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰਹ ਕੀਤੇ ਓਹ ਬਿਨਾ ਰੂਪ , ਰੰਗ , ਰੇਖ ਤੇ ਭੇਖ ਤੋਂ ਹੈ ਤੇ ਕਿਤੇ ਓਹ ਵਿਕਰਾਲ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈ ਗਲ ਵਿਚ ਮੁੰਡ ਦੀ ਮਾਲ ਪਾ ਲੇੰਦਾ ਹੈ । ਕਦੇ ਓਹ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਵਰਸਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਖੇਲ ਖੇਲ ਕੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਫਿਰ ਏਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹੁਣ ਆਪਾਂ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕੇ ਮਹਾਕਾਲ ਦਾ ਸਰੂਪ ਵਰਨਣ ਕੀ ਹੈ ਤੇ ਓਹ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਆਸ਼ੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਠੀਕ ਹੈ ਕੇ ਨਹੀਂ । ਸਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਮਹਾ ਕਾਲ ਦਾ ਸਰੂਪ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ:

ਚੱਕ੍ਰ ਚਿਹਨ ਅਰੁ ਬਰਨ ਜਾਤਿ ਅਰੁ ਪਾਤਿ ਨਹਿਨ ਜਿਹ ॥
He who is without mark or sign, He who is without caste or line.

ਰੂਪ ਰੰਗ ਅਰੁ ਰੇਖ ਭੇਖ ਕੋਊ ਕਹਿ ਨ ਸਕਤਿ ਕਿਹ ॥
He who is without colour or form, and without any distinctive norm.

ਅਚਲ ਮੂਰਤਿ ਅਨਭਉ ਪ੍ਰਕਾਸ ਅਮਿਤੋਜਿ ਕਹਿਜੈ ॥
He who is without limit and motion, All effulgence, non-descript Ocean.

ਸਾਹਿਬ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ੰਦ ਵਿਚ ਹੀ ਫੁਰਮਾ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾ ਰੰਗ ਹੈ, ਨਾ ਰੂਪ ਹੈ, ਨਾ ਕੋਈ ਵੇਸ਼ ਹੈ । ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਫਿਰ ਓਹ ਸਰੀਰ ਧਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ ? ਓਸ ਲਈ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਲਫਜ਼ ਹੀ ਅਕਾਲ ਆਇਆ ਹੈ । ਜੋ ਜਨਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੇੰਦਾ ਓਹ ਦੇਹਧਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ? ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਭੇਖ ਨਹੀਂ , ਓਹ ਬਿਨਾ ਕਾਯਾ ਤੋਂ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਾਯਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਈ ? ਓਸ ਨੂ ਤੇ "ਅਕਾਏ " ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਨਮਸਤ੍ਵੰ ਅਕਾਲੇ ॥ ਨਮਸਤ੍ਵੰ ਕ੍ਰਿਪਾਲੇ ॥
Salutation to Thee O Timeless Lord! Salutation to Thee O Beneficent Lord!

ਨਮਸਤ੍ਵੰ ਅਰੂਪੇ ॥ ਨਮਸਤ੍ਵੰ ਅਨੂਪੇ ॥੨॥
Salutation to Thee O Formless Lord! Salutation to Thee O Wonderful Lord! 2.

ਨਮਸਤੰ ਅਭੇਖੇ ॥ ਨਮਸਤੰ ਅਲੇਖੇ ॥
Salutation to Thee O Garbless Lord! Salutation to Thee O Accountless Lord!

ਨਮਸਤੰ ਅਕਾਏ ॥ ਨਮਸਤੰ ਅਜਾਏ ॥੩॥
Salutation to Thee O Bodyless Lord! Salutation to Thee O Unborn Lord!3.

ਅਦੇਸੰ ਅਦੇਸੇ ॥ ਨਮਸਤੰ ਅਭੇਸੇ ॥
अदेसं अदेसे ॥ नमसतं अभेसे ॥
Salutation to Thee O Homeless Lord! Salutation to Thee O Garbless Lord!

ਓਹ ਸਬ ਦਾ ਕਾਲ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਓਹੀ ਸਬ ਦਾ ਪਾਲਣ ਹਾਰ ਵੀ:

ਨਮੋ ਸਰਬ ਖਾਪੇ ॥ ਨਮੋ ਸਰਬ ਥਾਪੇ ॥
Salutation to Thee O Destroyer Lord! Salutation to Thee O Establisher Lord!

ਨਮੋ ਸਰਬ ਕਾਲੇ ॥ ਨਮੋ ਸਰਬ ਪਾਲੇ ॥੨੦॥
Salutation to Thee O Annihilator Lord! Salutation to Thee O All-sustainer Lord!੨੦

ਹੁਣ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਇਹੋ ਗਲ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਮੋਤ ਤੇ ਜਿੰਦਗੀ ਇਕੋ ਦੇ ਹਥ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦਾ ਮਹਾਂਕਾਲ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਭਿਨ ਕਿਵੇ ? ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਵੀ ਅਜੋਨੀ ਹੈ ਤੇ ਮਹਾਕਾਲ ਵੀ ਅਜੋਨੀ ਹੈ :

ਨਮਸਤੰ ਅਜਨਮੇ ॥ ਨਮਸਤੰ ਸੁਬਨਮੇ ॥੨੧।
Salutation to Thee O Unborn Lord! Salutation to Thee O Loveliest Lord! 21.

ਨਮੋ ਸਰਬ ਦਿਆਲੇ ॥ ਨਮੋ ਸਰਬ ਪਾਲੇ ॥੨੮॥
Salutation to Thee O Gracious Lord! Salutation to Thee O sustainer Lord! 28.

ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਸਬ ਦਾ ਮੋਤ ਦਾ ਕਾਰਣ ਵੀ ਹੈ ਪਰ ਓਹ ਦਿਆਲੂ ਵੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਭਿਨ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ ? ਓਹਦੇ ਗੁਣ ਹਨ ਇਹ ਜੋ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਬਿਆਨ ਕਿਤੇ ਗਏ ਨੇ;

ਅਰੂਪ ਹੈਂ ॥ ਅਨੂਪ ਹੈਂ ॥
Thou art Formless Lord ! Thou art Unparalleled Lord!

ਅਜੂ ਹੈਂ ॥ ਅਭੂ ਹੈਂ ॥੨੯॥
Thou art Unborn Lord! Thou art Non-Being Lord!29.

ਅਲੇਖ ਹੈਂ ॥ ਅਭੇਖ ਹੈਂ ॥
Thou art Unaccountable Lord! Thou art Garbless Lord!

ਅਨਾਮ ਹੈਂ ॥ ਅਕਾਮ ਹੈਂ ॥੩੦॥
Thou art Nameless Lord! Thou art Desireless Lord! 30.

ਅਧੇ ਹੈਂ ॥ ਅਭੇ ਹੈਂ ॥
Thou art Propless Lord! Thou art Non-Discriminating Lord!

ਅਜੀਤ ਹੈਂ ॥ ਅਭੀਤ ਹੈਂ ॥੩੧॥
Thou art Unconquerable Lord! Thou art Fearless Lord! 31.

ਤ੍ਰਿਮਾਨ ਹੈਂ ॥ ਨਿਧਾਨ ਹੈਂ ॥
Thou art Universally-Honoured Lord! Thou art the Treasure Lord!

ਤ੍ਰਿਬਰਗ ਹੈ ॥ ਅਸਰਗ ਹੈਂ ॥੩੨॥
Thou art Master of Attributes Lord! Thou art Unborn Lord! 32.

ਅਖੀਰਲੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਵੀ ਓਸ ਨੂ ਅਜੂਨੀ ਹੀ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ।ਓਹ ਸਬ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਕ ਹੈ :

ਅਨੇਕ ਹੈਂ ॥ ਫਿਰਿ ਏਕ ਹੈਂ ॥੪੩॥
Thou art Manifold Lord! Thou art the Only one Lord! 43.

ਹੁਣ ਇਹ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਵਸਣ ਵਾਲਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਿਵੇਂ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਓਹ ਕਾਲ ਦਾ ਵੀ ਕਾਲ ਹੈ , ਭਾਵ ਓਹ ਸਮੇ ਤੋਂ ਵੀ ਉਤੇ ਹੈ, ਕਾਲ ਦਾ ਕਾਲ ਮਤਲਬ ਸਰਬ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਹੈ ।

ਅਨੀਲ ਹੈਂ ॥ ਅਨਾਦਿ ਹੈਂ ॥
अनील हैं ॥ अनादि हैं ॥
Thou art Colourless Lord! Thou art Beginningless Lord!

ਅਜੇ ਹੈਂ ॥ ਅਜਾਦਿ ਹੈਂ ॥੩੩॥
अजे हैं ॥ अजादि हैं ॥३३॥
Thou art Unborn Lord! Thou art Independent Lord! 33.

ਅਜਨਮ ਹੈਂ ॥ ਅਬਰਨ ਹੈਂ ॥
अजनम हैं ॥ अबरन हैं ॥
Thou art Unborn Lord! Thou art Colourless Lord!

ਅਭੂਤ ਹੈਂ ॥ ਅਭਰਨ ਹੈਂ ॥੩੪॥
अभूत हैं ॥ अभरन हैं ॥३४॥
Thou art Elementless Lord! Thou art Perfect Lord! 34.

ਅਗੰਜ ਹੈਂ ॥ ਅਭੰਜ ਹੈਂ ॥
अगंज हैं ॥ अभंज हैं ॥
Thou art Invincible Lord! Thou art Unbreakable Lord!

ਹੁਣ ਦੇਖੋ ਕੇ ਓਹੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਜੇਹਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਰੂਪ ਹੋ ਕੇ ਘਟ ਘਟ ਵਿਚ ਵਸਦਾ ਹੈ , ਓਹ ਸਬ ਸ਼ਸਤਰਾਂ ਦਾ ਮਾਲਿਕ ਵੀ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹਥ ਵਿਚ ਚਕ੍ਰ, ਗਦਾ ਜੋ ਕੀ ਇਕ ਸ਼ਸਤਰ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰਖਦਾ ਹੈ । ਹੁਣ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਫਿਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਕੇ ਅਕਾਲ ਰੂਪੀ ਮਹਾਕਾਲ ਤੋਂ ਕਿਸ ਤਰਹ ਵਖਰਾ ਹੈ ? ਓਹ ਓਥੇ ਵੀ ਸਤਨਾਮ ਹੈ ਤੇ ਇਥੇ ਵੀ ਸਤ ਸਰੂਪ ਹੈ :
ਦਾ ਸੱਚਦਾਨੰਦ ਸਰਬੰ ਪ੍ਰਣਾਸੀ ॥
Thou art ever Lord Truth, Consciousness and Bliss;

ਅਨੂਪੇ ਅਰੂਪੇ ਸਮਸਤੁਲ ਨਿਵਾਸੀ ॥੫੮॥
Unique, Formless, All-Pervading and All-Destoryer.੫੮

ਜਲੇ ਹੈਂ ॥ ਥਲੇ ਹੈਂ ॥
जले हैं ॥ थले हैं ॥
Thou art in water. Thou art on land.

ਓਹ ਜਲ ਵਿਚ ਹੈ , ਓਹ ਥਲ ਵਿਚ ਹੈ ਓਹ ਧਰਤੀ ਤੇ ਹੈ , ਓਹ ਅਕਾਸ ਵਿਚ ਹੈ , ਓਹ ਹਰ ਜਗਹ ਹੈ, ਤੇ ਜੇ ਓਹ ਦੇਹਧਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਹਰ ਜਗਾਹ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ? ਭੋਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਕਾਨੂਨ ਕਹੰਦਾ ਹੈ ਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਹਧਾਰੀ ਇਕ ਸਮੇ ਇਕ ਜਗਾਹ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਕਿਸੀ ਦੀ ਵੀ ਦੇਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਓਹ ਅਭੇਖੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਫਿਰ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣੀ ਸੋਚ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਿਓਂ ? ਜੇ ਦੇਹ ਹੋਏ ਤਾਂ ਓਹ ਦਿਸਦੀ ਵੀ ਹੈ ਪਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂ ਦੇਖ ਸਰੂਪ ਮਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਖੁਦ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਓਹ ਦੇਹ ਸਰੂਪ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਓਹ ਦਿਖਦਾ ਕਿਓਂ ਨਹੀਂ ? :

ਸੋ ਕਿਮ ਮਾਨਸ ਰੂਪ ਕਹਾਏ ॥
How can He be said to come in human form?

ਸਿੱਧ ਸਮਾਧ ਸਾਧ ਕਰ ਹਾਰੇ ਕਯੌਹੂੰ ਨ ਦੇਖਨ ਪਾਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
The Siddha (adept) in deep meditation became tired of the discipline on not seeing Him in any way.

ਦੇਖੋ ਕਿਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਓਸ ਮਾਲਿਕ ਦਾ ਅਜੂਨੀ ਰੂਪ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਆਦਿ ਰੂਪ ਅਨਾਦਿ ਮੂਰਤਿ ਅਜੋਨਿ ਪੁਰਖ ਅਪਾਰ ॥
आदि रूप अनादि मूरति अजोनि पुरख अपार ॥
Thou art the Supreme Purush, an Eternal Entity in the beginning and free from birth.

ਸਰਬ ਮਾਨ ਤ੍ਰਿਮਾਨ ਦੇਵ ਅਭੇਵ ਆਦਿ ਉਦਾਰ ॥
Worshipped by all and venerated by three gods, Thou art without difference and art Generous from the very beginning.

ਸਰਬ ਪਾਲਕ ਸਰਬ ਘਾਲਕ ਸਰਬ ਕੋ ਪੁਨਿ ਕਾਲ ॥
Thou art the Creator Sustainer, Inspirer and Destroyer of all.

ਜੱਤ੍ਰ ਤੱਤ੍ਰ ਬਿਰਾਜਹੀ ਅਵਧੂਤ ਰੂਪ ਰਿਸਾਲ ॥੭੯॥
Thou art present everywhere like an ascetic with a Generous disposition.79.

ਨਾਮ ਠਾਮ ਨ ਜਾਤਿ ਜਾਕਰ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨ ਰੇਖ ॥
Thou art Nameless, Placeless, Casteless, Formless, Colourless and Lineless.

ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਉਦਾਰ ਮੂਰਤਿ ਅਜੋਨਿ ਆਦਿ ਅਸੇਖ ॥
Thou, the Primal Purusha, art Unborn, Generous Entity and Perfect from the very beginning.

ਏਕ ਮੂਰਤਿ ਅਨੇਕ ਦਰਸਨ ਕੀਨ ਰੂਪ ਅਨੇਕ ॥
Thou, the One Entity, appearest as Many creating innumerable forms.

ਖੇਲ ਖੇਲਿ ਅਖੇਲ ਖੇਲਨ ਅੰਤ ਕੋ ਫਿਰਿ ਏਕ ॥੮੧॥
After playing the world-drama, when Thou wilt stop the play, Thou wilt be the same One again.81.


ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਤੇਰਾ ਨਾ ਕੋਈ ਮਾਂ ਹੈ , ਨਾ ਬਾਪ ਹੈ ਨਾ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਲੋਕ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਵਜਾਹ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਦੇਹਧਾਰੀ ਦਸੀ ਜਾ ਰਹੇ ਨੇ । ਨਾ ਓਹ ਜਮਦਾ ਹੈ , ਨਾ ਓਹ ਮਾਰਦਾ ਹੈ :

ਰੂਪ ਰੰਗ ਨ ਜਾਤਿ ਪਾਤਿ ਸੁ ਜਾਨਈ ਕਿਹ ਜੇਬ ॥
How to know Thee when thou art Formless, Colourless, Casteless and without lineage?

ਤਾਤ ਮਾਤ ਨ ਜਾਤ ਜਾਕਰ ਜਨਮ ਮਰਨ ਬਿਹੀਨ ॥
Thou art without father and mother and art casteless, Thou art without births and deaths.

ਓਹ ਕਾਲ ਵਸ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਰਾਹੀਂ ਸਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਰਖਦਾ ਹੈ , ਆਪ ਓਹ ਅਕਾਲ ਵੀ ਹੈ :

ਕਾਲ ਹੀਨ ਕਲਾ ਸੰਜੁਗਤਿ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਅਦੇਸ ॥
काल हीन कला संजुगति अकाल पुरख अदेस ॥
Thou art Dearthless, Almighty, Timeless Purasha and Countryless.

ਹੁਣ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਓਸ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣ ਵੀ ਸੁਨ ਲਵੋ :


ਅਜੈ ॥ ਅਲੈ ॥ ਅਭੈ ॥ ਅਬੈ ॥੧੮੯॥
O Unconquerable Lord! O Indestructible Lord! O Fearless Lord! 189.

ਅਭੂ ॥ ਅਜੂ ॥ ਅਨਾਸ ॥ ਅਕਾਸ ॥੧੯੦॥
O Unborn Lord! O Perpetual Lord! O Indestructible Lord! O All-Pervasive Lord! 190.

ਅਗੰਜ ॥ ਅਭੰਜ ॥ ਅਲਖ॥ ਅਭਖ॥੧੯੧॥
Eternal Lord! O Indivisible Lord! O Unknowable Lord! O Uninflammable Lord! 191

ਅਕਾਲ ॥ ਦਿਆਲ ॥ ਅਲੇਖ ॥ ਅਭੇਖ ॥੧੯੨॥
O Non-Temporal Lord! O Merciful Lord! O Accountless Lord! O Guiseless Lord! 192.

ਅਨਾਮ ॥ ਅਕਾਮ ॥ ਅਗਾਹ ॥ ਅਢਾਹ ॥੧੯੩॥
O Nameless Lord! O Desireless Lord! O Unfathomable Lord! O Unfaltering Lord! 193.

ਅਨਾਥੇ ॥ ਪ੍ਰਮਾਥੇ॥ ਅਜੋਨੀ ॥ ਅਮੋਨੀ ॥੧੯੪॥
O Masterless Lord! O Greatest-Glorious Lord! O Birthless Lord! O Silenceless Lord! 194.

ਨ ਰਾਗੇ ॥ ਨ ਰੰਗੇ ॥ ਨ ਰੂਪੇ ॥ ਨ ਰੇਖੇ ॥੧੯੫॥
O Unattached Lord ! O Colorless Lord ! O Formless Lord ! O Lineless Lord ! ੧੯੫

ਅਕਰਮੰ ॥ ਅਭਰਮੰ ॥ ਅਗੰਜੇ ॥ ਅਲੇਖੇ ॥੧੯੬॥
O Actionless Lord! O IllusionlessLord! O Indestructible Lord! O Accountless Lord! ੧੯੬

ਓਹੀ ਮਹਾਕਾਲ ਰੂਪੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਸਾਡੇ ਅੰਗ ਸੰਗ ਹੈ

ਸਦਾ ਅੰਗ ਸੰਗੇ ਅਭੰਗੰ ਬਿਭੂਤੇ ॥੧੯੯॥
Salutation to thee O Ever present with all, Indestructible and Glorious Lord! 199.

ਹੁਣ ਇਹ ਉਪਰ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਗੁਣ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਹਧਾਰੀ ਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ ਦੇ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮਾਨ ਸਿਰਫ ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚੋਂ ਹਨ।ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣਾ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਤ ਨਹੀਂ । ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕੇ ਓਸ ਨੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਗੁਣਾ ਦਾ ਅੰਤ ਪਾ ਲਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਓਹ ਓਸਦੀ ਮੂਰਖਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ।ਇਸੇ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨਿਰੋਲ ਉਸਤਤ ਵਾਲਿਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਬਾਕੀ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਵਾਂਗੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ , ਜੋ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਗਿਆਨ ਤੇ ਉਸਤਤ ਦੀ ਕੋਈ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ । ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਵਿਚਲੇ ਸਾਰੇ ਸਰੂਪਾਂ ਤੇ ਓਸ ਦੇ ਗੁਣਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹਰ ਬਾਣੀ ਤੇ ਵਖਰਾ ਲੇਖ ਲਿਖ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਦਾਸ

ਤੇਜਵੰਤ ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ (੧/੯/੧੧) copyright@TejwantKawaljit Singh. Any editing done without the permission of the author will lead to legal action at the cost of editor